I start by defining sentience and giving an analysis of the epistemological problems that plague its scientific study; this consists mainly in justifying that the attribution of sentience is underdetermined by the data. Second I show that as a result of this situation of underdetermination, most of the types of arguments used to infer sentience from the data are inconclusive and lead to a stalemate. Third, I argue that the stalemates arise from a foundationalist epistemology which needlessly leads to skeptical (...) conclusions; as an alternative, I propose to adopt a coherentist framework and defend a process of ‘epistemic iteration’ (Chang 2004) within that framework, which I argue gives us a way out of the underdetermination. (shrink)

MUTLU ŞEHRİN BAĞLANMAYA KARŞI DURAN BİLGE SAKİNİ.

Son dönemde yapılan araştırmalarda en mutlu şehir olarak seçilen Sinop’un yüzyıllar öncesinde bir sakini vardı ki insanlık için mutlu olmanın doğru yolunu bulmayı kendine dert edinmişti. Öğretileri Roma İmparatorluğu’nun resmi dini gibi benimsenecek, Marcus Aurelius gibi Roma Krallarının filozofu olmaktan gurur duyacağı Stoa Okulunun ve Dünya Hükümdarı Büyük İskender’in büyük övgüsüne mazhar olmuş, Sinoplu Diogenes.

This eighth volume of Collected Papers includes 75 papers comprising 973 pages on (theoretic and applied) neutrosophics, written between 2010-2022 by the author alone or in collaboration with the following 102 co-authors (alphabetically ordered) from 24 countries: Mohamed Abdel-Basset, Abduallah Gamal, Firoz Ahmad, Ahmad Yusuf Adhami, Ahmed B. Al-Nafee, Ali Hassan, Mumtaz Ali, Akbar Rezaei, Assia Bakali, Ayoub Bahnasse, Azeddine Elhassouny, Durga Banerjee, Romualdas Bausys, Mircea Boșcoianu, Traian Alexandru Buda, Bui Cong Cuong, Emilia Calefariu, Ahmet Çevik, Chang Su Kim, (...) class='Hi'>Victor Christianto, Dae Wan Kim, Daud Ahmad, Arindam Dey, Partha Pratim Dey, Mamouni Dhar, H. A. Elagamy, Ahmed K. Essa, Sudipta Gayen, Bibhas C. Giri, Daniela Gîfu, Noel Batista Hernández, Hojjatollah Farahani, Huda E. Khalid, Irfan Deli, Saeid Jafari, Tèmítópé Gbóláhàn Jaíyéolá, Sripati Jha, Sudan Jha, Ilanthenral Kandasamy, W.B. Vasantha Kandasamy, Darjan Karabašević, M. Karthika, Kawther F. Alhasan, Giruta Kazakeviciute-Januskeviciene, Qaisar Khan, Kishore Kumar P K, Prem Kumar Singh, Ranjan Kumar, Maikel Leyva-Vázquez, Mahmoud Ismail, Tahir Mahmood, Hafsa Masood Malik, Mohammad Abobala, Mai Mohamed, Gunasekaran Manogaran, Seema Mehra, Kalyan Mondal, Mohamed Talea, Mullai Murugappan, Muhammad Akram, Muhammad Aslam Malik, Muhammad Khalid Mahmood, Nivetha Martin, Durga Nagarajan, Nguyen Van Dinh, Nguyen Xuan Thao, Lewis Nkenyereya, Jagan M. Obbineni, M. Parimala, S. K. Patro, Peide Liu, Pham Hong Phong, Surapati Pramanik, Gyanendra Prasad Joshi, Quek Shio Gai, R. Radha, A.A. Salama, S. Satham Hussain, Mehmet Șahin, Said Broumi, Ganeshsree Selvachandran, Selvaraj Ganesan, Shahbaz Ali, Shouzhen Zeng, Manjeet Singh, A. Stanis Arul Mary, Dragiša Stanujkić, Yusuf Șubaș, Rui-Pu Tan, Mirela Teodorescu, Selçuk Topal, Zenonas Turskis, Vakkas Uluçay, Norberto Valcárcel Izquierdo, V. Venkateswara Rao, Volkan Duran, Ying Li, Young Bae Jun, Wadei F. Al-Omeri, Jian-qiang Wang, Lihshing Leigh Wang, Edmundas Kazimieras Zavadskas. (shrink)

This sixth volume of Collected Papers includes 74 papers comprising 974 pages on (theoretic and applied) neutrosophics, written between 2015-2021 by the author alone or in collaboration with the following 121 co-authors from 19 countries: Mohamed Abdel-Basset, Abdel Nasser H. Zaied, Abduallah Gamal, Amir Abdullah, Firoz Ahmad, Nadeem Ahmad, Ahmad Yusuf Adhami, Ahmed Aboelfetouh, Ahmed Mostafa Khalil, Shariful Alam, W. Alharbi, Ali Hassan, Mumtaz Ali, Amira S. Ashour, Asmaa Atef, Assia Bakali, Ayoub Bahnasse, A. A. Azzam, Willem K.M. Brauers, Bui (...) Cong Cuong, Fausto Cavallaro, Ahmet Çevik, Robby I. Chandra, Kalaivani Chandran, Victor Chang, Chang Su Kim, Jyotir Moy Chatterjee, Victor Christianto, Chunxin Bo, Mihaela Colhon, Shyamal Dalapati, Arindam Dey, Dunqian Cao, Fahad Alsharari, Faruk Karaaslan, Aleksandra Fedajev, Daniela Gîfu, Hina Gulzar, Haitham A. El-Ghareeb, Masooma Raza Hashmi, Hewayda El-Ghawalby, Hoang Viet Long, Le Hoang Son, F. Nirmala Irudayam, Branislav Ivanov, S. Jafari, Jeong Gon Lee, Milena Jevtić, Sudan Jha, Junhui Kim, Ilanthenral Kandasamy, W.B. Vasantha Kandasamy, Darjan Karabašević, Songül Karabatak, Abdullah Kargın, M. Karthika, Ieva Meidute-Kavaliauskiene, Madad Khan, Majid Khan, Manju Khari, Kifayat Ullah, K. Kishore, Kul Hur, Santanu Kumar Patro, Prem Kumar Singh, Raghvendra Kumar, Tapan Kumar Roy, Malayalan Lathamaheswari, Luu Quoc Dat, T. Madhumathi, Tahir Mahmood, Mladjan Maksimovic, Gunasekaran Manogaran, Nivetha Martin, M. Kasi Mayan, Mai Mohamed, Mohamed Talea, Muhammad Akram, Muhammad Gulistan, Raja Muhammad Hashim, Muhammad Riaz, Muhammad Saeed, Rana Muhammad Zulqarnain, Nada A. Nabeeh, Deivanayagampillai Nagarajan, Xenia Negrea, Nguyen Xuan Thao, Jagan M. Obbineni, Angelo de Oliveira, M. Parimala, Gabrijela Popovic, Ishaani Priyadarshini, Yaser Saber, Mehmet Șahin, Said Broumi, A. A. Salama, M. Saleh, Ganeshsree Selvachandran, Dönüș Șengür, Shio Gai Quek, Songtao Shao, Dragiša Stanujkić, Surapati Pramanik, Swathi Sundari Sundaramoorthy, Mirela Teodorescu, Selçuk Topal, Muhammed Turhan, Alptekin Ulutaș, Luige Vlădăreanu, Victor Vlădăreanu, Ştefan Vlăduţescu, Dan Valeriu Voinea, Volkan Duran, Navneet Yadav, Yanhui Guo, Naveed Yaqoob, Yongquan Zhou, Young Bae Jun, Xiaohong Zhang, Xiao Long Xin, Edmundas Kazimieras Zavadskas. (shrink)

Kant felsefesine karşı yapılan en yaygın eleştirilerden biri onun öznelci olduğudur. Bu eleştiriyle birlikte ayrıca Berkeleycilik suçlaması ve fenomenalist okuma karşımıza çıkmaktadır. Öznelcilik ithamına göre Kant empirik nesneleri sağlam/zihinden bağımsız bir şekilde düşün(e)mez, bu ise bilincimizin içine sıkışıp kaldığımız bir felsefeye yol açar. Berkeleycilik suçlaması ve fenomenalist okumaya göre de Kant felsefesi sadece görünüşleri bilebileceğimizi söyleyerek, bütün gerçekliği “kafanın-içinde-duran” zihinsel içeriklere indirgemiştir. Bu makalede öncelikle Kant’ın Berkeleycilik ithamına karşı kendi argümanlarını inceleyeceğiz; daha sonra fenomenalist okumanın temel varsayımlarını Van Cleve’in (...) Kant yorumunu mercek altına alarak bulacak ve eleştireceğiz. Bizim görüşümüze göre Van Cleve Kant’ı ele alırken ona iki varsayım isnat eder. Birincisine göre, Kant Kartezyen-Lockeçu temsiliyetçiliği savunur; ikincisine göre, Kantçı özne temelcidir. Bizce bu iki varsayımın Kant’a yüklenmesi haksızdır ve dolayısıyla Berkeleyci fenomenalist okuma ikna edici görünmemektedir. Kant’ın görünüş kavramı “kafanın-içinde-duran” zihinsel içerikler anlamına gelmemektedir; özne ise Kant’ın felsefesinde temelci bir pozisyon işgal etmez, dolayısıyla özne nesneyi salt bir zihinsel içerikmiş gibi taşımaz zira hem özne hem nesne Kant’ta fenomenal alana düşerler. (shrink)

UNIVERSIDADE FEDERAL RURAL DE PERNAMBUCO DEPARTAMENTO DE ZOOTECNIA – 50 ANOS EMANUEL ISAQUE CORDEIRO DA SILVA REPRODUÇÃO ANIMAL: OVULAÇÃO, CONTROLE E SINCRONIZAÇÃO -/- REPRODUÇÃO ANIMAL: OVULAÇÃO, CONTROLE E SINCRONIZAÇÃO DO CICLO ESTRAL -/- ANIMAL REPRODUCTION: OVULATION, CONTROL AND SYNCHRONIZATION OF THE ESTRAL CYCLE -/- Autor: Emanuel Isaque Cordeiro da Silva – IFPE-BJ/CAP-UFPE/EEFCC-BJ/UFRPE 1. INTRODUÇÃO As fêmeas dos animais domésticos possuem em seus ovários, desde praticamente o nascimento, a dotação completa de gametas dos quais vão dispor para o resto de sua (...) vida. No entanto, terão que esperar até a puberdade para que se produza a evolução completa dos folículos (foliculogênese) que darão como resultado as primeiras ovulações. Este momento caracteriza-se, por um lado, pelo início gradual da secreção por parte da hipófise de quantidades importantes de hormonas gonadotropinas (hormonas folículo estimulante «FSH» e sobretudo luteinizante «LH»); por outro lado, pelo aumento da capacidade dos seus ovários para responder a estas secreções. A partir daí, o aparelho reprodutor feminino das fêmeas domésticas deve apresentar, durante todo o período de atividade sexual, alterações morfológicas, endócrinas e fisiológicas, que devem ser repetidas sequencialmente e periodicamente, consoante com a duração e a frequência do ciclo estral característico de cada espécie animal, assegurando assim a liberação de um ou mais ovócitos férteis nos ciclos estrais correspondentes. -/- 2. EVOLUÇÃO DO OVÓCITO E DOS FOLÍCULOS OVÁRICOS O ovário constitui um órgão de armazenamento de ovócitos formados durante a vida fetal ou após o nascimento, os quais permanecerão «latentes», num estado de imaturidade, paralisando a sua atividade de desenvolvimento e crescimento após o processo de mitose pelo qual as células germinativas ou ovogonias evoluem para ovócitos primários. Estes ovócitos devem ser rodeados por células foliculares para alcançar sua maturação e posterior ovulação, constituindo-se, desta maneira, os folículos. Estes últimos, que se localizam no parênquima ovárico, sofrem uma série de mudanças evolutivas que os fazem passar de folículos primordiais (constituídos por um ovócito rodeado de células planas) a folículos maduros ou de Graaf, passando pelos estágios primário, secundário e terciários. A estrutura do ovário e a terminologia correspondente, bem como a sua fisiologia, já foram tratados em trabalhos anteriores. Basicamente, o folículo maduro ou de Graaf, que ressalta já na superfície ovariana como se tratasse de uma pequena vesícula cheia de líquido, encontra-se constituído, no caso dos mamíferos, pelas tecas externa e interna, a folha basal, o ovócito e o seu núcleo ou vesícula germinativa e um acúmulo de células da granulosa chamado cumulus. O antro-folicular ou cavidade intrafolicular formada durante o estágio de folículo terciário possui no seu interior um líquido cuja composição provém do plasma sanguíneo. Por outro lado, o ovócito, que desde a constituição da reserva de folículos primordiais se encontrava em estado de ovócito primário, começa a aumentar de volume (durante a fase de evolução do folículo terciário a folículo maduro) e a cobrir-se de uma membrana celular denominada zona pelúcida. Nos momentos que precedem imediatamente à ovulação reativa-se a meiose, liberando-se o primeiro corpúsculo polar e convertendo-se o ovócito em secundário. Produzida a ovulação retoma-se de novo a meiose, que tinha permanecido em repouso, e depois de ocorrer a fecundação libera-se o segundo corpúsculo polar, passando a ser uma ovotida ou óvulo maduro. -/- 3. A OVULAÇÃO Acabado o crescimento, o folículo maduro ou de Graaf é capaz de responder à descarga pré-ovulatória de gonadotropinas (LH e em menor medida FSH) de tal forma que se produza uma reestruturação completa do mesmo e a subsequente liberação de um ovócito fértil através de um pequeno orifício (estigma) produzido no ponto de ruptura da sua parede celular e das camadas celulares mais superficiais do córtex ovárico, cuja espessura, neste momento, é muito reduzida. No momento da ovulação tanto o líquido folicular como o ovócito são projetados, entre outras causas, pela contração da musculatura lisa que rodeia os folículos para a cavidade peritoneal caindo perto das fimbrias do oviduto ou trompas de Falópio. Esta expulsão, no caso das vacas e ovelhas, ocorre sob a forma de um fluxo fluido, enquanto na coelha ocorre sob a forma de um jato súbito ou de um processo explosivo. No caso da égua, a estrutura dos seus ovários difere das outras fêmeas domésticas, no sentido em que a zona vascular se localiza superficialmente e os folículos se distribuem no interior do ovário. Ao mesmo tempo, a ovulação ocorre unicamente num determinado ponto denominado fossa de ovulação. Por tudo isso, durante a foliculogênese, os folículos vão migrando para a fossa de ovulação, chegando em algumas ocasiões a ficarem presos no interior do ovário, não conseguindo desenvolver-se nem evolucionar (folículo cístico) e que, ao apresentar uma secreção contínua de estrogênios, produz na fêmea um estado de cio permanente ou ninfomania. Nas espécies cuja ovulação é espontânea, o processo supra ocorre periódica e sequencialmente em todos os ciclos estrais com um intervalo conhecido a partir do início do estro ou, no caso da vaca, após o término deste (tabela 1). Por outro lado, nas espécies de ovulação induzida (coelha, gata e fêmeas de furão e camelo) esta ocorre pouco depois de realizado o coito. Nestas espécies, o estímulo coital, favorecido pelas espículas localizadas no pênis do macho, determina por via eferente nervosa a liberação hipotalâmica de GnRH, que em poucos minutos depois provoca a secreção adeno-hepática de LH, que por via sistêmica alcança os folículos, desencadeando os processos fisiológicos que conduzem à ovulação. Tabela 1: Parâmetros que definem o ciclo sexual e tipo de ovulação de algumas espécies domésticas (adaptado e elaborado a partir de DUKES, et. al. 1996). -/- Espécie Duração do ciclo estral Atividade sexual Tipo de ovulação E/I N° de ovócitos Duração do estro Momento da ovulação Vaca 21 dias Poliéstrica contínua E 1 18 horas 11 horas após o final do estro Ovelha 17 dias Poliéstrica estacional E 1-3 29 horas Ao final do estro Porca 21 dias Poliéstrica contínua E 11-24 45 horas 24-36 horas do começo do estro Égua 21 dias Poliéstrica estacional E 1 6 dias 24-48 horas antes do final do cio Cabra 20 dias Poliéstrica estacional E 1-3 40 horas 33 horas do começo do estro Cadela 9 dias Monoéstrica a cada 4-8 E — 7-9 dias 3-4 dias do começo do estro Gata 5 dias Poliéstrica estacional I 3-4 4 dias 27 horas postcoito Coelha 16 dias Poliéstrica I 4-12 Não definida 10 horas postcoito -/- Dado que a vida fértil dos ovócitos, uma vez produzida a ovulação, raramente ultrapassa as 10-12 horas, é importante, sobretudo quando se realiza inseminação artificial ou monta dirigida, determinar, a partir da presença dos sintomas de cio, o período de tempo durante o qual a fertilização numa exploração específica será efetuada, evitando-se assim uma redução da fecundidade. 3.1 Ovulação simples e múltipla Em algumas ocasiões, dependendo da espécie (ver tab. 1), são vários os folículos que apresentam uma evolução completa, chegando a possuir nas células da granulosa receptores de LH, com o qual realiza-se a descarga ovulante de gonadotropinas e produz-se uma ovulação múltipla ou multiovulação, sendo, neste caso, libertados vários ovócitos férteis. No esquema abaixo, observa-se os processos de recrutamento, seleção e dominação da espécie ovina, a partir dos quais um ou vários folículos em crescimento chegam a ovular, bem como a influência das gonadotropinas FSH e LH em cada uma destas fases. Independentemente da influência genética, manifestada pelas diferenças entre espécies, raças e mesmo estirpes, os processos que determinam que entre um grupo de folículos em crescimento sejam um ou vários deles que cheguem a ovular englobam-se sob os termos de recrutamento, seleção e dominação folicular (fig. 1). -/- Figura 1. Recrutamento, seleção e dominação folicular na espécie ovina e influência do FSH e LH nas fases. SILVA, 2019. O recrutamento é definido como a entrada em crescimento terminal de um grupo de folículos gonadodependentes, ou seja, que dentre os folículos em crescimento que existem no reservatório ovariano iniciarão seu crescimento terminal aqueles que possuem receptores à FSH (a partir do estágio primário já os possuem) e tenham igualmente atingido um tamanho determinado, que varia entre as diferentes espécies (2 mm Ø em ovelhas). Geralmente o número de folículos recrutados é duas ou três vezes superior ao número de folículos ovulados. O recrutamento no caso da ovelha ocorre três dias antes da ovulação sob a regressão do corpo lúteo e aumento de FSH. A seleção é caracterizada porque entre os folículos recrutados um ou vários folículos continuam a aumentar de tamanho, enquanto o resto se torna atrésico. No caso da ovelha, o tamanho do folículo no momento da seleção corresponde ao tamanho em que aparecem os receptores de LH sobre a granulosa (folículo terciário) ou quando, como se verá posteriormente, a aromatização de andrógenos em estrogênios é máxima. Por outro lado, a produção de inibina (hormônio gonodal não esteroide) é igualmente elevada. A interação destes dois fatores de retroalimentação (estrogénios e inibina) para a secreção de FSH provoca uma redução dos níveis desta hormona, facilitando a seleção: neste contexto, verificou-se que a injeção de FSH em ovinos bloqueia a seleção produzindo, com efeito, uma multiovulação. No caso da vaca, poderia existir um segundo mecanismo regulador: o folículo maior poderia secretar, em um momento da seleção, um composto de ação parácrina, diminuindo a resposta de outros folículos à ação dos níveis existentes de FSH. A dominância que produz os folículos selecionados está associada com a regressão ou atresia de outros folículos recrutados e com a inibição do recrutamento de novos folículos. Embora os níveis de FSH diminuam, os folículos dominantes persistem porque reduzem suas necessidades em FSH. Esta adaptação a meios mais pobres em FSH poderia explicar-se, entre outras causas, pela ampliação da resposta a esses níveis baixos em FSH graças à produção de IGFI (Insulin Like Growth Factor l), no caso da ovelha, pelo folículo dominante. O IGFI estimula a aromatização dos androgênios em estrogênios e, por sua vez, o estradiol estimula a produção de IGFI nas células granulosas, tornando-a ao mesmo tempo mais sensível ao IGFI. Este laço formado pelo estradiol e IGFI pode desempenhar um papel importante na produção do folículo dominante do estradiol. -/- 4. MECANISMOS NEUROENDÓCRINOS QUE CONDUZEM À OVULAÇÃO A ovulação, propriamente dita, pode ser um bom ponto de partida para explicar os mecanismos neuroendócrinos que se sucedem para alcançar, no próximo ciclo estral, uma nova ovulação. Imediatamente após a ocorrência da ovulação, forma-se um coágulo de sangue no interior do folículo em consequência da hemorragia causada pela ruptura celular (folículo hemorrágico) e que servirá de substrato para o crescimento das células granulosas. Em seguida, as células da granulosa hipertrofiam e proliferam rapidamente, acumulando lipídios e pigmentos carotenoides (luteína) que lhe conferem uma cor amarelada (corpo lúteo). Esta estrutura formada, sob a ação do LH e também da prolactina, começa a produzir progesterona, a qual além de preparar o aparelho reprodutor para uma possível gestação inibe, a nível da hipófise, a secreção cíclica de LH, impedindo assim novas ovulações. À medida que os níveis de progesterona diminuem devido à regressão do corpo lúteo sob a ação da PGF2a (prostaglandina 2a), vários folículos começam seu crescimento sob a ação dos níveis de FSH (cada vez maiores), atingindo o seu crescimento final na fase folicular. Alcançado o estado de terciário, as células da teca interna do folículo, estimuladas pela secreção tônica do LH liberada pela hipófise em pequenas ondas (sem chegar a atingir a quantidade que provoca a ovulação), sintetizam a partir do colesterol, passando por alguns passos intermediários, testosterona, que é depois aromatizada a estradiol sob a ação do FSH pelas células da granulosa (fig. 2). A prolactina, juntamente com o FSH, também influencia o crescimento e a maturação dos folículos, bem como a produção de estrogênios. À medida que avança o crescimento e maturação dos folículos, a concentração de estradiol aumenta (os folículos que em um momento da evolução se tornam atrésicos aportam também uma quantidade importante de estradiol), sendo máxima nos momentos imediatos à ovulação (fig. 3). Este aumento, sustentado na taxa circulante de estrogênios, é a responsável pelo aparecimento do cio nas fêmeas, cujo final, geralmente, exerce um efeito feedback positivo sobre o eixo hipotálamo-hipofisário induzindo o pico pré-ovulatório de LH (e também FSH), que conduz a nova ovulação. Figura 2. Processo de aromatização dos andrógenos em estrógenos. (Adaptado e elaborado a partir de ILLERA, 1994). -/- Figura 3. Crescimento prático folicular, e níveis de progesterona e 17 estradiol (a) e FSH e LH (b), durante o ciclo estral da ovelha. (Elaborado a partir de DURÁN DEL CAMPO, 1980). Nota importante: a ovulação em algumas espécies não é acompanhada do cio (ovulações silentes ou silenciosas), sobretudo nas primeiras ovulações da puberdade e após o anestro estacionário, devido a produção nula da estimulação prévia da progesterona. Embora citado anteriormente que o crescimento folicular começa no final da fase lútea no caso da vaca, a ovelha e a égua, a população de folículos ovulatórios se renova ao longo do ciclo estral, produzindo-se um crescimento e regressão dos folículos, denominado onda folicular. Nestas ondas, que também podem ocorrer durante o período pré-púbere, anestro estacionário e pós-parto, os folículos são receptores à descarga de LH, no entanto, a sua capacidade de produzir estradiol é muito limitada devido a uma deficiência de precursores em tecas ou a uma inadequação da aromatização dos androgênios em estrogênios, com o qual não se atinge a quantidade de estrogênios necessários para produzir a ativação nervosa necessária para a liberação cíclica de LH. Do ponto de vista prático, o conhecimento dos mecanismos neuroendócrinos que se sucedem durante o ciclo estral e que conduzem à ovulação, bem como a sua possível regulação mediante técnicas culturais ou tratamentos hormonais, é de vital importância quando o que se pretende é realizar um controle e sincronização tanto do cio quanto da ovulação. -/- 5. ALTERAÇÕES MORFOLÓGICAS ASSOCIADAS À OVULAÇÃO Nos momentos prévios à ovulação, o folículo ovulatório experimenta uma série de mudanças morfológicas e histológicas regulamentadas endocrinamente e cuja finalidade será a modificação da estrutura do folículo, facilitando a liberação do ovócito fértil. Logo após a descarga pré-ovulatória, ocorre um aumento do fluxo sanguíneo associado a um acúmulo de sangue que dependerá, entre outros, da prostaglandina E2 (PGF2) secretada pelas células granulosas. A teca externa é edemaciada pela difusão do plasma sanguíneo e o volume do antro folicular aumenta pela atração de água exercida pelo ácido hialurônico secretado pelas células do cumulus sob a ação do FSH/LH. Este aumento de volume é facilitado pela dissociação dos feixes de fibras de colágeno da teca externa e da túnica albugínea sob a ação de duas enzimas: a colagenase e a plasmina. A plasmina age em primeiro lugar e aparece como resultado da produção de ativadores do plasminogênio pelas células da granulosa e do cumulus; sua atividade é máxima no ápice do folículo dissociando a matriz proteica dos feixes de fibras de colágeno e ativando o precursor da colagenase. Além disso, a atividade da colagenase é máxima no momento da ruptura do folículo. A maioria das células da granulosa que estão fixadas na lâmina basal se soltam, perdem sua união em colônia e deixam de se dividir (fig. 4). As ligações que as ligavam desaparecem, mas a sua dissociação não é completa devido, provavelmente, à produção local de inibidores da colagenase. As células do cumulus sofrem as mesmas transformações, mas a sua dissociação é total porque estas secretam ácido hialurônico. No entanto, as células que asseguraram, desde o início do crescimento folicular, a ligação entre a granulosa e o ovócito permanecem durante um período mais ou menos longo, ligadas à coroa radiada. Figura 4. Estado de um folículo pouco antes da ovulação. DRIANCOURT, et al. 1991. Pouco antes da ovulação, a lâmina basal desaparece de seu lugar, ocorre uma individualização dos vasos sanguíneos e as células da teca interna penetram no folículo. No ápice do folículo, produz-se uma deficiência na irrigação sanguínea e, portanto, de oxigênio, o que faz com que as células do epitélio ovariano morram. As hidrolases, que nesse momento são liberadas, contribuem para a destruição completa dos tecidos subjacentes. Em definitivo, é o conjunto de fatos comentado supra que conduzem à ruptura do ápice do folículo e provocam um aumento da pressão hidrostática que se traduz em uma contração do folículo expulsando o ovócito e as células da coroa radiada. -/- 6. CONTROLE, SINCRONIZAÇÃO E INDUÇÃO DA OVULAÇÃO 6.1 Introdução O controle e a sincronização da ovulação se situa dentro de um contexto muito mais amplo como é o controle da reprodução, entendendo como tal o governo dos elementos manipuláveis do processo reprodutivo. No âmbito do controle da reprodução, existem muitos objetivos, entre os quais a indução da puberdade, a cobertura em época de anestro, aumento da prolificidade, entre outras. Além disso, o controle da reprodução é necessário para a utilização de determinadas técnicas, como a inseminação artificial ou a transferência de embriões. Com efeito, e consoante com o objetivo pretendido, poderão ser utilizadas diferentes técnicas e métodos, tais como os tratamentos hormonais, o efeito macho, a alimentação (Flushing) e os cruzamentos, tudo isso, por sua vez, empregado nos esquemas de seleção. Neste sentido e como passo prévio à sincronização e indução da ovulação, em muitas ocasiões se realiza também um controle e sincronização do cio. Este último, além de permitir que o criador regule o momento do estro e da cobrição, podendo em algumas espécies suprimir o anestro estacionário, permite que os animais se agrupem em lotes homogêneos e assim poder alimentá-los com as dietas adequadas segundo o estado de gestação, atender os partos e assim diminuir a mortalidade neonatal, programar os desmames e engordar os animais para, por fim, vender os animais por lotes. Na sincronização do cio o que se pretende é atuar sobre o intervalo entre a fase folicular e a fase luteica, modificando, portanto, a duração do ciclo estral (fig. 5). Figura 5. Representação dos métodos de sincronização do ciclo estral: (a) duração normal das fases luteica e folicular: (b) fase luteica cortada: (c) extensão da fase luteica. HUNTER, 1987. Para alcançar esse objetivo, os criadores podem adotar dois métodos: a) Induzindo a regressão do corpo lúteo de um grupo de animais de forma que todos eles iniciem a fase folicular e apresentem o cio num espaço de tempo bastante semelhante (injeções de prostaglandinas) (fig. 5b). b) Alargando artificialmente, através de um bloqueio hormonal, a fase luteica de tal modo que, ao cessar esse bloqueio e injetar-lhes gonadotropinas exógenas, os animais iniciem conjuntamente uma fase folicular seguida de um cio sincronizado (injeções de progesterona, implantes de progesterona ou progestágenos, esponjas vaginais impregnadas de progestágenos) (fig. 5c). 6.2 Objetivos e fundamentos Os tratamentos de controle e sincronização da ovulação têm por objetivo tentar regular, por um lado, o momento exato da ovulação, e por outro, o número de folículos que possam chegar a liberar ovócitos férteis, ao qual pode-se conseguir mediante a intervenção nos processos de recrutamento e seleção dos folículos. O primeiro objetivo permitirá que se realize a inseminação artificial no momento propício, evitando o envelhecimento dos ovócitos e que se possa calcular o momento da fertilização e a fase de desenvolvimento dos embriões (realização de transplantes). Por outro lado, o segundo objetivo ajudará a aumentar a fertilidade e a prolificidade em um rebanho e, no caso de fêmeas doadoras para a transferência de embriões, a relação: número de embriões/fêmea doadora. A indução da ovulação e/ou o aumento da taxa de ovulação pode ser conseguida aumentando os níveis de gonadotropinas no sangue antes do início da atresia folicular, ou seja, 3 a 5 dias antes da ovulação. Por outro lado, a taxa de ovulação pode também ser aumentada através da imunização contra esteroides, embora, por outro lado, permitam uma sincronização de cios. Além disso, o aumento dos níveis de gonadotropinas pode ser conseguido estimulando a sua secreção pelo próprio organismo do animal, por injeção de fatores de liberação hipotalâmicos que estimulem na hipófise a secreção de gonadotropinas, através do manejo dos reprodutores (efeito macho) e da alimentação (Flushing) ou por injeção das gonadotropinas no animal. 6.3 Imunização contra esteroides A imunização contra esteroides é uma técnica eficaz para aumentar a taxa de ovulação de animais que encontram-se em atividade sexual, ou seja, fora do anestro, uma vez que o seu mecanismo de ação baseia-se na alteração do controle endócrino da ovulação devido à ação dos anticorpos contra os esteroides ováricos, especialmente contra a androstenediona. Esta última regula a produção de uma proteína denominada «interleucina l», secretada pelos macrófagos do sistema imunitário e que inibe a diferenciação dos receptores à LH nos folículos, sem afetar a quantidade de sangue do FSH. Por isso, a teoria que tenta explicar o mecanismo de ação dos tratamentos de imunização é a seguinte: «O bloqueio dos esteroides pelos anticorpos do tratamento reduziria a produção de «interleucina l», permitindo assim que um maior número de folículos tivessem receptores à LH e pudessem ovular». Existem dois tipos de imunização: imunização ativa e imunização passiva. Na primeira, a metodologia consiste em tratar o animal com uma série de vacinas por via subcutânea ou intradérmica, pelo menos em duas ocasiões, até que a resposta imunitária atinja o nível desejado e ele próprio produza os anticorpos contra o antígeno (androstenediona) contido no conteúdo da vacina. Por outro lado, na imunização passiva o animal tratado recebe soro, por via intravenosa, de outro animal que foi imunizado (anticorpos policlonais), ou anticorpos monoclonais produzidos mediante técnicas imunológicas modernas. 6.4. Injeções de hormonas gonadotropinas As preparações hormonais de gonadotropinas injetadas num momento adequado do ciclo estral permitem, por um lado, aumentar o número de folículos em desenvolvimento (preparações ricas em atividade FSH) e, por outro lado, controlar e sincronizar o momento da ovulação (preparações ricas em atividade LH). Atualmente, os preparados hormonais à base de LH e FSH puros obtidos a partir de glândulas pituitárias em matadouros deixaram de ser utilizados, já que, além de não serem economicamente rentáveis, a sua conservação e utilização acarreta inúmeros problemas. a) A PMSG ou gonadotropina do soro de égua gestante com atividade predominante em FSH. Este hormônio, que permite aumentar o número de folículos em desenvolvimento, deve ser injetado (em doses variáveis segundo a espécie; tabela 2) no início da fase folicular, imediatamente após a regressão do corpo lúteo, quando as gonadotropinas endógenas do próprio animal estimulam o crescimento folicular. Para determinar esse exato momento, normalmente se realiza uma sincronização do cio. Tabela 2. Doses de aplicação do PMSG e do HCG (em unidades internacionais SI) para regular a quantidade e o momento da ovulação Espécie PMSG HCG Vaca 2000 - 3000 500 - 2500 Ovelha 500 - 800 250 - 500 Porca 750 - 1500 500 - 1000 Adaptado e elaborado a partir de HUNTER, 1987. b) A HCG ou gonadotropina coriónica humana com atividade predominante em LH. Pode ser obtida facilmente, já que se acumula na urina da mulher gestante, servindo sua detecção como teste para a determinação da gestação (teste da rã: origina a ejaculação na rã macho). Uma vez que com esta hormona se pretende controlar o momento da ovulação, a injeção deve ser feita por via intravenosa ou intramuscular, algumas horas antes do animal ter iniciado o estro e portanto a liberação das hormonas gonadotropinas. Pode-se conseguir mediante a injeção, com um intervalo conhecido e em doses adequadas (2), após estimulação com PMSG ou após sincronização do estro. 6.5 Limites das técnicas de controle, sincronização e indução à ovulação Os objetivos almejados durante o tratamento de sincronização e indução da ovulação, acima mencionados, não chegaram a ser alcançados em sua totalidade devido, principalmente, aos seguintes fatores: a) O hipotálamo mediante a liberação em forma de ondas ou pulsações cada um ou dois minutos de fatores liberadores (GnRH) estimula a hipófise para a secreção de hormônios gonadotropinas, o que na prática é muito difícil de se artificializar. b) Como resultado das injeções de hormonas gonadotropas produz-se um feedback dos esteroides gonodais, o qual interfere na secreção de hormonas endógenas e na precisão da resposta. c) As preparações hormonais de natureza proteica provocam a formação de anticorpos no animal, pelo qual a relação dose-resposta não é exata. d) Uma vez que os níveis de resposta tenham sido atingidos, a administração de doses excessivas de gonadotropinas produz uma redução do número de ovulações e interfere nos mecanismos ovulatórios. -/- 7. RESUMO E PRIMEIRAS CONCLUSÕES A ovulação marca o culminar de uma série de alterações morfológicas, fisiológicas e endócrinas que se sucedem no aparelho reprodutor feminino e mais concretamente no ovário e nos folículos ováricos e cujo objetivo é a liberação, após a descarga ovulante de LH, de um ou mais ovócitos férteis, de acordo com as espécies. Da mesma forma, a ovulação se caracteriza pela retomada da meiose e a liberação do primeiro corpúsculo polar, bem como a iniciação da luteinização das células da granulosa e a reestruturação da parede do folículo. Isto ocorre tanto em espécies de ovulação espontânea como induzida. Todas estas alterações são condicionadas pela variação da concentração sanguínea das hormonas gonadotropinas devido ao feedback positivo ou negativo que os esteroides ováricos exercem sobre o hipotálamo em cada uma das fases do ciclo estral. Por este motivo, se num momento preciso do ciclo estral estimula-se a secreção, por parte da hipófise, de hormonas gonadotropinas mediante a injeção de fatores de liberação hipotalâmicos (GnRH) ou a aplicação de algumas técnicas de manejo (efeito macho e Flushing) ou mediante a incrementação da sua concentração no sangue através de injeções de preparações hormonais, será obtido um controle, sincronização e indução da ovulação. Os diferentes tratamentos de sincronização e indução da ovulação, embora apresentem algumas limitações, permitem regular o momento da ovulação e o número de folículos que chegarão a ovular, alcançando em alguns casos uma superovulação, objetivo pretendido na técnica de transplante de embriões. -/- 8. REFERÊNCIAS BIBLIOGRÁFICAS -/- BARUSELLI, Pietro Sampaio; GIMENES, Lindsay Unno; SALES, José Nélio de Sousa. Fisiologia reprodutiva de fêmeas taurinas e zebuínas. Revista Brasileira de Reprodução Animal, v. 31, n. 2, p. 205-211, 2007. -/- BINELLI, Mario; IBIAPINA, Bruna Trentinaro; BISINOTTO, Rafael Siscôneto. Bases fisiológicas, farmacológicas e endócrinas dos tratamentos de sincronização do crescimento folicular e da ovulação. Acta Scientiae Veterinariae, v. 34, n. Supl 1, p. 1-7, 2006.p -/- BRACKETT, B. G.; JÚNIOR, G. E. A.; SEIDEL, S. M. Avances en zootecnia. Nuevas técnicas de reproducción animal. 1ª ed. Zaragoza: Editorial Acribia, 1988. -/- COLE, H. H.; CUPPS, P. T. Reproduction in domestic animals. 1ª ed. Londres: Academic Press, 1977. -/- CORTEZ, A. A.; TONIOLLI, R. Aspectos fisiológicos e hormonais da foliculogênese e ovulação em suínos. Revista Brasileira de Reprodução Animal, v. 36, p. 163-173, 2012. -/- CUNNINGHAM, James. Tratado de fisiologia veterinária. Elsevier Health Sciences, 2011. -/- DA SILVA, Emanuel Isaque Cordeiro. Características Gerais dos Bovinos/General Characteristics of Cattle Bovine. Disponível em: philpeople. Acesso em: Fevereiro de 2020. -/- DERUSSI, A. A. P.; LOPES, M. D. Fisiologia da ovulação, da fertilização e do desenvolvimento embrionário inicial na cadela. Revista Brasileira de Reprodução Animal, v. 33, n. 4, p. 231-237, 2009. -/- DRIANCOURT, M. A. et al. The ovarian function. Paris: INRA, 1991. -/- DUKES, Henry Hugh; SWENSON, Melvin J.; REECE, William O. Dukes fisiologia dos animais domésticos. Rio de Janeiro: Guanabara Koogan, 1996. -/- DURÁN DEL CAMPO, A. Anatomia, fisiologia de la reproduccion e inseminación artificial en ovinos. Montevideo, Editorial Hemisferio Sur, 1980. 245p. -/- HAFEZ, E. S. E.; HAFEZ, B. Reprodução animal. São Paulo: Manole, 2004. -/- HUNTER, R. H. F. Reproducción de los animales de granja. Zaragoza: Acribia, 1987. -/- ILLERA, M. Endocrinología Veterinaria y Fisiología de la Reproducción. Zaragoza: Fareso, 1994. -/- MARTIN, Ian; FERREIRA, João Carlos Pinheiro. Fisiologia da ovulação e da formação do corpo lúteo bovino. Veterinária e Zootecnia, v. 16, n. 2, p. 270-279, 2009. -/- RASWEILER IV, John J.; BADWAIK, Nilima K. Anatomy and physiology of the female reproductive tract. In: Reproductive biology of bats. Academic Press, 2000. p. 157-219. (shrink)

Το ερώτημα πώς μπορούν να προσδιοριστούν οι λειτουργίες του νου και σύμφωνα με ποιες αρχές θα ήταν χρήσιμο να κατηγοριοποιηθούν είναι διττό και αφορά τόσο στην επιστήμη, όσο και την φιλοσοφία: στην πρώτη, εφόσον μέλημά της είναι η αναζήτηση συμπερασμάτων διαμέσου του πειράματος και της ανάλυσης και στην δεύτερη, εφόσον η αποσαφήνιση επιστημονικών εννοιών και ορισμών διευθετείται κυρίως φιλοσοφικά. Προϋπόθεση για μία τέτοια συσχέτιση είναι οι αρχές της επιστήμης να συμβαδίζουν προς τις αρχές της εμπειρίας και οι κατευθύνσεις της φιλοσοφίας (...) να μην αντίκειται προς τους όρους του επιστημονικού πειράματος: να προσφέρει δηλαδή, η φιλοσοφία, τους ορισμούς της πραγματικότητας, σύμφωνα με τους επιστημονικούς κανόνες που διέπουν αυτούς τους ορισμούς. Επιστήμη και φιλοσοφία οφείλουν να ενσωματώνουν και να γενικεύουν πληροφορίες κατά τρόπο ανάλογο προς τις προτάσεις και της εκφράσεις μιας φυσικής γλώσσας. Ωστόσο, σε μία εποχή όπου τα συμπεράσματα της επιστήμης ξεπερνούν την δυνατότητα των αισθήσεων να ανατρέχουν σε προϋπάρχουσες εμπειρίες και να επιβεβαιώνονται διαμέσου αυτών, δημιουργούνται συζητήσεις γύρω από το εάν η φιλοσοφία, μπορεί να συνεχίσει να στέκεται δίπλα στην εννοιολογική γνώση και να ταξινομεί με ακρίβεια τα αποτελέσματά της. Εξετάζοντας το σύνολο των σχέσεων μεταξύ αισθητικών και λογικών μορφών, στην μελέτη που ακολουθεί θα εξηγήσουμε γιατί η φιλοσοφία, διαμέσου μιας μεθοδολογίας που είναι αποτέλεσμα ιστορικής κληρονομιάς αλλά και κοινωνικής πρακτικής, όχι μόνον αφήνει χώρο, αλλά ενθαρρύνει την δημιουργία νέων συντακτικών σχέσεων με την επιστήμη, ανοίγοντας δρόμο για την αισθητική κατανόηση της επιστημονικής μέτρησης, αλλά και της ειδικής φύσης του μετρούμενου. Δεν ξέρω εάν υπάρχει μεγαλύτερο χάρισμα για τον άνθρωπο από την ικανότητα να εξισορροπεί τις λειτουργίες του νου του: τη λογική με το σκοπό και τη διασκεπτική ενέργεια με τη βούληση. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι, καμία σκοπιμότητα δεν στερείται λογικών κρίσεων και αντίστροφα: κάθε λογική κρίση οδηγείται από πρακτικές σκοπιμότητες, από αξιολογικές συνιστώσες. Πώς όμως μπορούν να προσδιοριστούν οι λειτουργίες του νου και ακόμη περισσότερο, σύμφωνα με ποιες αρχές μπορούν να κατηγοριοποιηθούν; Πρόκειται για ένα ερώτημα επιστημονικό, εφόσον αναζητά λύση διαμέσου του πειράματος και της ανάλυσης, ταυτόχρονα όμως και φιλοσοφικό, δεδομένου ότι οι επιστημονικές έννοιες, όπως αποκαλύπτει η χρήση τους, βασίζονται κατά κύριο λόγο στις κατευθύνσεις της φιλοσοφίας. Προϋπόθεση σε μία τέτοια συσχέτιση είναι οι κατευθύνσεις και τα συμπεράσματα της φιλοσοφίας να μην αντίκειται στα αποτελέσματα και τις μετρήσεις του επιστημονικού πειράματος: ρόλος της επιστήμης είναι η λογική μελέτη και ανάλυση των φυσικών φαινομένων, και της φιλοσοφίας η αποσαφήνιση των εννοιών. Η επιστήμη αυτοκαθορίζεται, δηλαδή ανατρέχει στις βάσεις της επιβεβαιώνοντας ή αναθεωρώντας τα δεδομένα, διατηρώντας έτσι ζωντανά τα ερωτήματά της. Σκοπός της επιστήμης είναι, διαμέσου της ανάκλησης των ερωτημάτων της, να καλύπτει όσο το δυνατό περισσότερα κενά. Έτσι κινείται η επιστήμη: μεταβαίνοντας από το απλούστερο στο συνθετότερο και αντίστροφα, προκειμένου να επιβεβαιώνει τις παρατηρήσεις της με βάση την πρόβλεψη. Και πώς λειτουργεί η εννοιολογική γνώση; Ό, τι κάνει ο νους είναι να αντιλαμβάνεται τη φυσική επαναληπτικότητα, την περιοδικότητα των φαινομένων και να αναζητά τα αίτιά τους. Προσδιορίζοντας τα αίτια στο περιβάλλον του χωροχρόνου, ο άνθρωπος κατανοεί τις συνθήκες, δηλαδή τις προϋποθέσεις της επαναληπτικότητας και βάσει αυτής της κατανόησης, προβλέπει το πώς θα αντιδράσει η ύλη όταν βρεθεί κάτω από παρόμοιες συνθήκες. Η πρόβλεψη, επομένως, βασίζεται στη μελέτη της επαναληπτικότητας των φαινομένων. Είναι ωστόσο η εμπειρία μας, ασφαλής βάση άντλησης πληροφοριών; Τα φυσικά φαινόμενα ιδωμένα ως εμπειρικά αποτελέσματα αλληλεπιδράσεων, κατηγοριοποιούνται με κριτήριο τις μεταβολές που προκαλούν. Ωστόσο, ο συνδυασμός των δυνάμεων της φύσης, προκειμένου να κατανοηθεί, πρέπει να βρει ένα ασφαλές διασκεπτικό μονοπάτι, μία οικεία κατάσταση, σε σχέση με την εμπειρία. Και πώς ο άνθρωπος κατανοεί τις γνώσεις που αποκτά διαμέσου της παρατήρησης; Έχοντας κατανοήσει ότι η φύση, για τη διατήρηση των ισορροπιών της, συντηρεί και εφαρμόζει τους ίδιους μηχανισμούς με τους οποίους έχει εφοδιάσει τον άνθρωπο, ο άνθρωπος συσχετίζει τις μεταβολές που συμβαίνουν στο περιβάλλον με τις μεταβολές που προκαλεί ο ίδιος με τις πράξεις του, οι οποίες είναι αποτελέσματα βουλητικών σκοπιμοτήτων. Τα αποτελέσματα αυτά ερμηνεύονται από τη λογική ως σχέσεις μεταξύ σκοπών-αποτελεσμάτων. Παρατηρώντας τα αποτελέσματα των φυσικών μηχανισμών στον εαυτό του, ο άνθρωπος, μπορεί να επιτύχει ασφαλή πρόβλεψη των αποτελεσμάτων των λειτουργιών των ίδιων μηχανισμών σε άλλα επίπεδα της φύσης. Επομένως, κάθε φαινόμενο μπορεί να προβλεφθεί, εφόσον περιέχει αναγνωρισμένα για την αποτελεσματικότητά του επίπεδα ασφαλούς σύγκρισης. Άλλωστε ο όρος φυσικός νόμος, φέρει το ειδικό βάρος του σκοπού, της τελικότητας, που είναι πέρα για πέρα χαρακτηριστικό του βουλητικού μας νου: η φύση δεν βούλεται, επομένως δεν μπορεί να παράγει νόμους. Ό,τι βούλεται είναι ο άνθρωπος, ο οποίος είναι προσανατολισμένος από την φύση να αναγνωρίζει λογικές σχέσεις στην αλληλεπίδραση των φυσικών φαινομένων. Επομένως όχι η φύση, αλλά ο άνθρωπος δημιουργεί τους νόμους, με βάση την αρχή της λογικής τακτοποίησης των παρατηρήσεών του. Πιο αναλυτικά, η καταγραφή και κατηγοριοποίηση των αποτελεσμάτων της παρατήρησης της ύλης, με βάση τους όρους παρατήρησης του εαυτού μας, συνιστά χρήσιμο εργαλείο κατανόησης του περιβάλλοντος: παρατηρώντας τα φαινόμενα, ο νους ανακαλεί τις εμπειρίες του, συνθέτοντας και ανασυνθέτοντάς τες. Όταν τα αποτελέσματα των παρατηρήσεων συμφωνούν με τις προβλέψεις, παράγεται γνώση. Έτσι ο νους μετατρέπει την γνώση των φαινομένων, σε αρχή τεκμηρίωσης συμπερασμάτων, την οποία χρησιμοποιεί για περαιτέρω αναλύσεις και συνθέσεις. Οι γνώσεις που αποκτώνται από την παρατήρηση, ανακαλούνται αυτόματα όταν ο νους αντιληφθεί ότι υπάρχει ιδανική σχέση ανάμεσά τους ώστε να συνδυαστούν. Πώς όμως λειτουργεί η εμπειρία; Η εμπειρία ομοιομορφίας της ύλης, δίνει την εντύπωση ότι οι μεταβολές στο περιβάλλον συνδέονται με κάποιου είδους σκοποθεσία. Ωστόσο, οι φυσικοί νόμοι δεν είναι παρά οι εννοιολογικές διατυπώσεις του πώς αντιλαμβανόμαστε εμείς οι ίδιοι την πραγματικότητα και με ποιους τρόπους μπορούμε να τη μεταβάλλουμε προς όφελός μας. Αναφέρονται δε, οι φυσικοί νόμοι, μόνο στη μία πλευρά του πανάρχαιου κοσμογονικού προβλήματος της αποσαφήνισης των τρόπων αλληλεπίδρασης των αισθητών. Μιας αλληλεπίδρασης που κινείται στα όρια μεταξύ συμφωνίας και αντιπαράθεσης, δεδομένου ότι η βεβαιότητα της φυσικής σταθερότητας δεν είναι τίποτε περισσότερο από μία προοπτική κατανόησης της πραγματικότητας σε μία δεδομένη στιγμή. Τι συμβαίνει ωστόσο όταν υπάρχει διάσταση μεταξύ προβλέψεων και αποτελεσμάτων; Στην περίπτωση αυτή, η θεωρία ανατρέχει στις εμπειρίες και τις ανασυνθέτει έτσι ώστε να επιτύχει τον πλησιέστερο δυνατό συνδυασμό. Έτσι λειτουργεί η λογική: ως πρωτότυπη εφαρμογή των δεδομένων της εμπειρίας, σε σχέση προς τον θεωρητικό κανόνα των προβλέψεων. Και ποια είναι η προϋπόθεση της πρωτοτυπίας όσον αφορά στον νου; Η προϋπόθεση αυτή δεν είναι άλλη από τη δημιουργικότητα: ο δημιουργικός νους, διαμέσου της παρατήρησης, αποκαλύπτει τους τρόπους με τους οποίους η ύλη αλληλεπιδρά, και δημιουργεί κάτι εντελώς διαφορετικό, όχι ως προς την πρώτη ύλη, αλλά ως προς την μορφή. Αυτή είναι δημιουργικότητα: η ενσάρκωση των λογικών συνθέσεων, το αποτύπωμα του νου στην ύλη. Εδώ εισέρχεται ο ρόλος της φιλοσοφίας, με σκοπό την αποσαφήνιση νέων και πιο σύνθετων μορφών και εννοιών, με γνώμονα τον βαθμό αποσαφήνισής τους. Ωστόσο αποσαφήνιση σημαίνει ταυτόχρονα και συστηματοποίηση, δηλαδή δημιουργική ενίσχυση των γνώσεων διαμέσου μιας ακλόνητης διαβεβαίωσης που θα ονομάζαμε προ-λογική ή καλύτερα αισθητική. Αποτελεί ωστόσο η βεβαιότητα που προκαλεί η αισθητική εποπτεία ισάξιο κριτήριο γνώσης με την λογική, ώστε να τοποθετεί τα συμπεράσματά της δίπλα στα επιστημονικά; Προσεγγίζοντας το ζήτημα από την επιστημονική σκοπιά, παρατηρούμε ότι από την περίοδο της ανθρωπιστικής επανάστασης και έπειτα, βρίσκεται σε εξέλιξη μία συστηματική προσπάθεια ανάδειξης της λογικής ως μοναδικής κατηγορίας του νου, η οποία λειτουργεί σε βάρος της γενικής προεπιστημονικής κοσμοθεωρίας περί ύπαρξης μιας ακλόνητα επιβεβαιωμένης γνώσης, που εμπειρικά προηγείται των εννοιών. Ο νους, για τους θεωρητικούς της επιστημονικής προσέγγισης, συνδέεται με τα αποτελέσματα των μελετών της ανατομίας του εγκεφάλου, οι οποίες αποκαλύπτουν σε σημαντικό βαθμό τα κέντρα των νοητικών διεργασιών. Στο περιβάλλον αυτό αντιπαρατέθηκαν οι δύο θεωρίες προσέγγισης των λειτουργιών του νου: ο δυϊσμός, με κύριο εισηγητή τον Descartes, ο οποίος υποστήριζε την αλήθεια των προεπιστημονικών αντιλήψεων, περί ενός νου ελεύθερου να ανατρέχει σε μη συμβατές προς την επιστημονική κοσμοθεωρία υποθέσεις όταν η λογική αδυνατεί να επιλύσει τα λογικά αδιέξοδα, και ο μονισμός, που εξέφραζε ότι η βιολογική ενότητα νου και πνεύματος είναι εν δυνάμει ικανή να καλύψει κάθε λογική αδυναμία. Σύμφωνα με τον δυϊσμό, εγκέφαλος και νόηση αποτελούν διαφορετικές υποστάσεις, οι οποίες συναντώνται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους: εγκέφαλος και νους, ύλη και πνεύμα συνθέτουν αλλά και συντίθενται στο περιβάλλον της ζώσας πραγματικότητας, και εκδηλώνονται ως γνώσεις. Ο νους χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη τον εγκέφαλο, ενώ ο εγκέφαλος μετέρχεται εξωλογικών υποθέσεων που φαντάζουν ικανές να περιγράψουν την υπερβατική προέλευση των αρχών που διέπουν την λειτουργία του. Δεδομένου ότι δεν υπήρχε αποδεδειγμένα σημείο αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο υποστάσεων, της υλικής και της υπερβατικής, ο Descartes υπέθεσε ότι η λογική ψυχή συνδέεται με την υλική υπόσταση στο εσωτερικό του εγκεφάλου και συγκεκριμένα στην περιοχή της επίφυσης. Στην πραγματικότητα, ο λόγος ήταν ότι κανείς δεν γνώριζε τίποτε για την λειτουργία της επίφυσης -ούτε σήμερα γνωρίζουμε επακριβώς τον ρόλο της- επομένως εύκολα μπορούσε να θεωρηθεί ως μηχανισμός σύνδεσης μεταξύ ψυχής και σώματος. Από την άλλη μεριά, οι οπαδοί της μονιστικής θεώρησης αναρωτήθηκαν πώς είναι δυνατόν μια άυλη υπόσταση όπως είναι η λογική ψυχή, να εντοπίζεται και να προκαλεί μεταβολές στο εσωτερικό του φθαρτού σώματος; Απάντηση στο λεγόμενο καρτεσιανό παράδοξο περί αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο υποστάσεων του ανθρώπου, άυλης και φθαρτής, επιχείρησαν να δώσουν κυρίως οι Γάλλοι εγκυκλοπαιδιστές και οι Γερμανοί υλιστές φιλόσοφοι, οι θέσεις των οποίων οδήγησαν σταδιακά στην αποπνευματοποίηση της νόησης. Από εκεί και έπειτα πειραματισμοί της βιολογίας και της νευροφυσιολογίας απέδειξαν την εξέλιξη του νευρικού συστήματος κατά την πορεία των γεωλογικών αιώνων από τα πρώιμα στάδια συγκέντρωσης νευρικών συμπλεγμάτων στις κατώτερες περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού, προς τα ανώτερα. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί, ότι παρόλη την πρόοδο των νευροεπιστημών, πολλά ερωτήματα που αφορούν στη σύνδεση μεταξύ εγκεφάλου-νόησης και ερμηνείας νοητικών λειτουργιών που συνδέονται με την παραπάνω σχέση, παραμένουν αναπάντητα ακόμη και σήμερα. Ο μονισμός επιμένει ότι ο νους αποτελεί παράγωγο της ύλης και απορρίπτει ως μεταφυσική κάθε τοποθέτηση πέρα από τα όρια της ζώσας πραγματικότητας. Δεν προσπαθούμε να επιλύσουμε την παραπάνω διαμάχη, δεδομένου ο κύριος λόγος μελέτης και αποσαφήνισης θεμελιωδών ορισμών γύρω από την ποσότητα και το είδος της ενέργειας που διοχετεύεται στους νευρώνες δημιουργώντας ό,τι ο Honderich περιγράφει ως ενσυνείδητες εκδηλώσεις, βρίσκεται στα χέρια της επιστήμης. Η εγκεφαλοποίηση της νόησης, αν και -ορθά- συνδέθηκε με τα επιτεύγματα της λογικής, εντούτοις δημιούργησε μία αυτοπεποίθηση για την ανωτερότητα της λογικής ως μεθόδου ικανής, όχι μόνο να ερμηνεύει, αλλά και να κατευθύνει τα πράγματα, λειτουργώντας a priori ως μηχανισμός που εμπεριέχεται στο εσωτερικό τους. Τούτη η προοπτική, αν και κατευθυνόμενη από επιστημονικούς κύκλους και -κατά κανόνα- αντίθετη προς την φιλοσοφική μεθοδολογία, εντούτοις εκδηλώθηκε ως φιλοσοφία, διαιρεμένη μάλιστα σε κινήματα ή σχολές, με κοινό χαρακτηριστικό την βεβαιότητα, ότι η λογική ενυπάρχει μέσα στην φύση των πραγμάτων, και εκδηλώνεται νομοτελειακά. Μιλώ για τα κινήματα του θετικισμού, του λογικού θετικισμού και του ιστορικισμού, τα οποία συστηματοποιήθηκαν κατά τα μέσα του εικοστού αιώνα και εξάντλησαν την επιχειρηματολογία τους σε σύντομο χρονικό διάστημα. Και πώς η φιλοσοφία υπερασπίζεται το δικαίωμά της να αποσαφηνίζει επιστημονικές έννοιες με γνώμονα την δημιουργική προοπτική; Η απάντηση της φιλοσοφίας προέρχεται από μία ιστορική πορεία χιλιετιών, με βαθιές πολιτισμικές και κοινωνικές ρίζες. Ο νους, ως κινητήριος αρχή της γνώσης αλλά και των αξιών, της ηθικής, συνδέεται με έργα που έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: είναι όλα παράγωγα αισθητικής και λογικής γνώσης. Φιλοσοφικά, ο νους, αρχικά, προσλαμβάνει αισθητικά το περίγραμμα, την μορφή μιας ιδέας, έπειτα την επεξεργάζεται λογικά, και εν τέλει την πραγματοποιεί. Η αισθητική δραστηριότητα, ως φιλοσοφική κατηγορία, εντοπίζεται στο αρχικό στάδιο της νοητικής λειτουργίας, ενώ η πραγματοποίηση στο τελικό. Τόσο η αισθητική δραστηριότητα, όσο και η λογική λειτουργούν σύμφωνα με έναν σκοπό: τη διασάφηση των ορίων πραγματικότητας· και βούληση είναι η λειτουργία, που ενεργοποιεί το υποκείμενο να πράξει σύμφωνα με τις επιταγές του σκοπού αυτού. Η διαίρεση του νου σε κατηγορίες έχει αφετηρία την σκέψη του Αριστοτέλη. Ο εισηγητής της λογικής επιστήμης πρότεινε τον διαχωρισμό των αρχών του νου, σύμφωνα με τον χαρακτήρα τους σε θεωρητικό, πρακτικό και ποιητικό. Ο νους, στο θεωρητικό επίπεδο επεξεργάζεται συλλογισμούς που οδηγούν σε περιγραφές γεγονότων, στο πρακτικό, συλλογισμούς που οδηγούν σε ηθικές αξιολογήσεις ενώ στο ποιητικό, συλλογισμούς που αποσκοπούν στη δημιουργία καλλιτεχνικών εκφράσεων και γενικότερα, ωφέλιμων έργων. Ο Benedetto Croce στο έργο του Estetica, σημειώνει ότι οι δύο μορφές του θεωρητικού πνεύματος η αισθητική εποπτεία και η λογική αποτελούν διαφορετικές, πλην ισότιμες μορφές γνώσης: κάθε έννοια περιέχει μία πλευρά αισθητική. Ως γνώση, η αισθητική εποπτεία δεν έχει ανάγκη λογικής επιβεβαίωσης· αντίθετα, η λογική επιβεβαίωση κατηγοριοποιεί, κατατάσσει και αναλύει αισθητικές πληροφορίες για να κατανοήσει τους νόμους που διέπουν το περιβάλλον. Ο πρώτος βαθμός του θεωρητικού μας νου, επομένως, χρησιμοποιεί ποικίλους τρόπους αποσαφήνισης των εισερχόμενων πληροφοριών, προκειμένου να δημιουργήσει και να μεταδώσει επικοινωνιακά μία μορφή. Το ερώτημα εδώ είναι εάν η αισθητική εποπτεία, περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να γίνουν κατανοητά και να γενικευθούν κατά τον ίδιο τρόπο. Οι θεωρητικές βάσεις για την ανάδειξη ενός καθολικού κριτηρίου που επιβεβαιώνει την ομοιογένεια των αισθητικών γνώσεων τέθηκαν από τον David Hume. Ο Hume διαπίστωσε ότι όλοι έχουμε μέσα μας ένα έμφυτο προγνωστικό κριτήριο, το οποίο μας επιτρέπει να προσλαμβάνουμε τα συναισθήματα των συνανθρώπων μας. Διαμέσου της Συμπάθειας (empathy) όπως ονόμασε ο Hume την ενέργεια αυτή του νου, αλληλεπιδρούμε με τον συναισθηματικό κόσμο των συνανθρώπων μας, ακόμη και όταν δεν έχουμε ίδια γνώση των εμπειριών τους. Πρόκειται για έναν ενσυναίσθητο τρόπο επικοινωνίας, βασισμένο στην -κατά κύριο λόγο- ανάμνηση βιωμάτων καταγεγραμμένων στην προ-λογική περιοχή της εμπειρίας μας. Σήμερα η γενετική έχει ερμηνεύσει τη δυνατότητα αναγνώρισης των συναισθημάτων μεταξύ των ανθρώπων ως ειδική εκδήλωση ενός έμφυτου αλτρουισμού, ο οποίος είναι προγραμματισμένος να προσανατολίζει το θυμικό προς ό,τι ωφελεί το είδος μας, ενώ η νευροβιολογία ερευνά το ενδεχόμενο ύπαρξης εγκεφαλικών δομών που επεξεργάζονται και ενσωματώνουν τις ηθικές αξίες διαμέσου διαδικασιών ανταλλαγής-αφομοίωσης συμπεριφορών. Είναι επομένως, το συναίσθημα ενδιάθετος τρόπος επικοινωνίας; Παρόλο που ο Hume υπέθεσε ορθά μία προλογική λειτουργία, στην οποία «απευθύνεται η σκέψη», δηλαδή μία λειτουργία που προϋπάρχει και επιβεβαιώνει κάθε εννοιολογική αρχή, στην συνέχεια συνέδεσε αυτή την λειτουργία όχι με προλογικά χαρακτηριστικά, δηλαδή γνώσεις, αλλά με συναισθηματικές ποιότητες, δηλαδή ψυχολογικά αποτυπώματα εμπειριών. Δεν είναι ωστόσο το συναίσθημα ό,τι μεταδίδει την ενσυναίσθηση, αλλά η αισθητική εποπτεία. Συναισθηματικές εκδηλώσεις παρατηρούνται και σε άλογα είδη, συνδεδεμένες μάλιστα με συγκεκριμένες εμπειρίες ωφέλιμων ή μη ωφέλιμων καταστάσεων. Σε καμία περίπτωση ωστόσο αυτές οι εκδηλώσεις δεν είναι να δυνατόν να γενικευθούν μεταξύ των ζώων, να αποτελέσουν δηλαδή γνώση. Το συναίσθημα δεν λειτουργεί ως παραγωγός αισθητικών γνώσεων, ούτε ως γνωσιακός αναμεταδότης μεταξύ των κοινωνικών ατόμων, αλλά μάλλον ως λειτουργικός εκδείκτης του γεγονότος της αισθητικής εποπτείας. Συνοψίζουμε λοιπόν, αναφέροντας ότι με τον όρο αισθητική εποπτεία, φιλοσοφικά, συχνά εννοούμε την άμεση επιβεβαιωμένη εμπειρία, η οποία δεν χρειάζεται την λογική ανάλυση προκειμένου να αποκτήσει καθολική ισχύ: η βεβαιότητα για τον χρόνο, τον χώρο, τη μορφή των αντικειμένων, προέρχεται από παραστάσεις του νου που έχουμε σχηματίσει διαμέσου αισθητικής εποπτείας της πραγματικότητας, δηλαδή γνώσης των μορφών. Σύμφωνα με τον Croce, η λογική, όπως και η αισθητική εποπτεία, αποτελούν κατηγορίες του θεωρητικού μας νου. Η αισθητική εποπτεία αφορά στην ατομική στιγμή, ενώ η λογική στην καθολική. Αντίστοιχα, η βούληση και η ηθική, αναφέρονται στο πρακτικό επίπεδο του νου, και λειτουργούν η πρώτη ατομικά και η δεύτερη καθολικά. Η ατομικότητα του πρακτικού νου, της βούλησης, κατά τη γενίκευσή της, παράγει ηθική. Το γεγονός ότι τα κίνητρα των πράξεών μας μπορούν να αναλυθούν εννοιολογικά, να επιβεβαιωθούν διασκεπτικά ως προς το κύρος, την καθαρότητα και την αποτελεσματικότητά τους, είναι δηλωτικό του ότι η πρακτικότητα αλληλεπιδρά με τη λογική· πρόκειται για μία αλληλεπίδραση τόσο έντονη, ώστε κάθε διαχωρισμός της βούλησης από τη λογική, του σκοπού από τη γνώση που συνεπάγεται η ενέργειά της, να καθίσταται δυσχερής. Γιατί; Ο νους χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, προκειμένου να εξυπηρετεί κατ’ αρχήν, τις ανάγκες της στιγμής. Αυτή η λειτουργία, παρόλο που αποτελεί a priori προδιάθεση, η οποία προηγείται κάθε σκοπού, εντούτοις αποτελεί ταυτόχρονα και σκοπό. Καταλήγουμε επομένως στο πρώτο συμπέρασμα, ότι η τάση του ανθρώπου να θέτει σκοπούς, αποτελεί παρακλάδι του ίδιου κορμού από τον οποίο προέρχονται οι φυσικές προδιαθέσεις. Και δεν θα ήταν δύσκολο να απαντούσαμε στο πώς η τάση αυτή μπορεί να συμπλεύσει με τη νοητότητα, εάν εξειδικεύαμε το ερώτημα από το γενικό στο ειδικό. Λέμε λοιπόν ότι, σημασία δεν έχει η πρώτη ύλη που χρησιμοποιεί ο νους, ούτε η προέλευσή της, αλλά η επεξεργασία της: αντίθετα με τα άλογα είδη, ο άνθρωπος μπορεί να παρατηρεί και να αναγνωρίζει τα δεδομένα των παρατηρήσεών του. Παρατηρώντας τον εαυτό του ως ειδικό μέρος του περιβάλλοντος στο οποίο ανήκει, ο άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι είναι αυτόνομος ως προς το να σκέπτεται, να προβλέπει, να κρίνει, να θέτει σκοπούς και να πράττει. Η εμπειρία είναι η στέρεη βάση των αισθητικών προσλήψεων, των λογικών προβλέψεων και της βουλητικής πρακτικότητας, της ίδιας της ηθικής: διαμέσου των αποτελεσμάτων των μετρήσεων των φυσικών φαινομένων αναγνωρίζουμε τις ποιότητες, τις διαστάσεις και τις δυνάμεις της ύλης και κατανοούμε το περιβάλλον. Τι είναι όμως η ύλη και κατ’ επέκταση το περιβάλλον; Ύλη είναι η εμπειρία της αλληλεπίδρασης των δυνάμεων της περιρρέουσας ενέργειας στον τρισδιάστατο χώρο και μονοδιάστατο προς τα εμπρός χρόνο, τα συγχρονισμένα αποτελέσματα των οποίων αναγνωρίζουμε διαμέσου των αισθήσεών μας ως μορφές. Ό,τι λοιπόν δίνει υπόσταση στην ύλη είναι ο τρόπος με τον οποίο την προσλαμβάνουμε αισθητικά· και ο τρόπος με τον οποίο συσχετίζουμε τα αποτελέσματα των αισθητικών προσλήψεων είναι η λογική. Κατέχουμε επομένως την καθαρή γνώση των πραγμάτων; Αυτό είναι αδύνατο να συμβαίνει, δεδομένου ότι η φύση μας έχει εφοδιάσει με πρωταρχικά με μηχανισμούς παραγωγής γνώσεων μόνο χρήσιμων για την επιβίωσή μας. Η υπό όρους επαφή μας με τη γνώση, περιχαρακώνει τα όρια της εμπειρίας μας: μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για την ύλη που μας περιβάλλει και για τον νου μας, δεδομένου ότι βιώνουμε τα αποτελέσματα της μεταξύ τους αλληλεπίδρασης. Η γνώση επομένως, ορίζεται και ορίζει την εμπειρία: την εμπειρία των αισθητικών μορφών, και την εμπειρία των εννοιών. Και η ειδική κατηγορία του νου που μας ωθεί να μεταβάλλουμε τις δυνάμεις του περιβάλλοντος σύμφωνα με τις επιδιώξεις μας είναι η βούληση, η οποία στη γενίκευσή της παράγει ηθική. Επομένως η βούληση καθοδηγεί την εμπειρία μας να κατακτά ό,τι είναι χρήσιμο για το συμφέρον του ατόμου και κατ’ επέκταση του είδους. Και πώς ο άνθρωπος οριοθετεί τα τις γνώσεις του; Οι νόμοι των φαινομένων, δεν είναι παρά τα αισθητικά αποτελέσματα των ενορατικών βεβαιοτήτων προς ορισμένες αρχές, οι οποίες μας φαίνονται αδιαπραγμάτευτες: η εναλλαγή ημέρας-νύχτας, η εναλλαγή των εποχών, η πορεία του χρόνου προς τα εμπρός, αποτελούν εμπειρικές επιβεβαιώσεις που αποδεχόμαστε, προκειμένου να προδιαγράψουμε τις ζωές, τα έργα μας και να περιχαρακώσουμε τα όρια των βουλήσεων και των πράξεών μας. Τι γίνεται όμως όταν η ίδια η νόηση ανατρέπει αυτούς τους κανόνες θέτοντας τη λογική υπεράνω της αισθητικής εποπτείας; Η σύγχρονη επιστήμη μπορεί να είναι βέβαιη για τη σχετικότητα του χώρου και του χρόνου μέσα στον οποίο υπάρχουμε και κινούμαστε. Ο χρόνος, παρόλο που είναι σχετικός, εντούτοις η κίνησή του γίνεται αντιληπτή από τις αισθήσεις μας ως σταθερή, με μονογραμμική πορεία προς τα εμπρός∙ λειτουργεί δηλαδή, η κίνηση στον χρόνο, ως κριτήριο εντοπισμού της θέσης μας στον τρισδιάστατο χώρο· απαντά, επομένως ο υπολογισμός του χρόνου, στο ερώτημα πότε, σε σχέση με το ερώτημα που∙ και αντίστροφα: ο υπολογισμός του χώρου απαντά στο ερώτημα που, σε σχέση με το πότε. Η σχετικότητα του χώρου και του χρόνου είναι -πέρα για πέρα- πραγματική, όσο πραγματική είναι η κίνηση της Γης γύρω από τον Ήλιο. Πρόκειται για μία αλήθεια η οποία, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή από τις αισθήσεις, αλλά μόνον από τη λογική. Ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε αισθητικά την σχετικότητα του χώρου και του χρόνου∙ ενός χρόνου που στρεβλώνεται, που δεν έχει αρχή, τέλος, που κινείται προς κάθε κατεύθυνση∙ και αντίστοιχα ενός χώρου αεικίνητου, ασταθή, και άμορφου. Πώς μπορεί να περιγραφεί μία τέτοια πραγματικότητα; Η απάντηση είναι ότι δεν μπορεί· και δεν μπορεί, γιατί, η αισθητική εποπτεία μας είναι κατασκευασμένη να αναγνωρίζει μόνο τρισδιάστατες μορφές. Η διαπίστωση ότι ο νους έχει την τάση να υπερβαίνει τα στενά δεσμά της αισθητικής εποπτείας, αν και φιλοσοφικά παραπέμπει στις πλατωνικές Ιδέες και το παράδειγμα του Σπηλαίου, εντούτοις ωθεί προς μία κατεύθυνση εντελώς διαφορετική από εκείνη της μεταφυσικής: στην κατεύθυνση μιας απαίτησης για διεύρυνση των ορίων της αισθητικής εποπτείας υπό την κατεύθυνση των λογικών συμπερασμάτων. Μπορεί, ωστόσο, ο άνθρωπος να υπερβεί τα εμπειρικά όρια των αισθητικών πληροφοριών και να κατανοήσει την βαθύτερη πραγματικότητα της εννοιολογικής γνώσης; Συνδυάζοντας αισθητικές μορφές, η φαντασία μπορεί να σχηματίζει ό, τι σύνθεση επιθυμεί: απλή, πολύπλοκη, αλλόκοτη, υπερβολική, ακόμη και νοσηρή ή αποτρόπαιη, αρκεί η πρώτη ύλη που χρησιμοποιεί να προέρχεται από το περιβάλλον της επιβεβαιωμένης αισθητικής εποπτείας. Πέρα από αυτά τα όρια, ο νους μας δεν μπορεί να αναγνωρίζει, να φαντάζεται, να συλλογίζεται. Πώς όμως η -επίσης ασύλληπτη για το νου μας- έννοια του απείρου γινόταν κατανοητή αιώνες πριν ανακαλυφθεί η θεωρία της σχετικότητας; Η κατανόηση της έννοιας του απείρου δεν αφορά στην εμπειρία της πραγματικότητας, αλλά στον τρόπο τακτοποίησης και υπολογισμού των όρων της με βάση τη οργάνωση συγκεκριμένων αισθητικών σημείων που αντιστοιχούν στη λογική γνώση: των αριθμών και των συμβόλων τους. Από τη μαθηματική σύνθεση εξαρτάται η λογική πορεία προς την απόδειξη. Όλοι οι αριθμοί εκφράζονται σύμφωνα με τα κριτήρια που εμείς επιλέγουμε. Μπορούμε ωστόσο να φανταστούμε άπειρους αριθμούς; Η απάντηση είναι όχι. Ο νους μας δεν είναι προγραμματισμένος να αποσαφηνίζει αισθητικά το άπειρο, επομένως δεν μπορεί ούτε να το φαντάζεται. Τότε, εφόσον δεν μπορούμε να φανταζόμαστε το άπειρο και -ως εκ τούτου- να το εκφράζουμε αισθητικά, πώς είναι δυνατό να συζητάμε για αυτό; Το γεγονός ότι δεν έχουμε αισθητική γνώση της του άπειρου, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να υποθέσουμε την ύπαρξή του. Επειδή η υπόθεση, ως διασκεπτική ενέργεια, αφορά καθαρά στην εννοιολογική γνώση, έπεται πως ό, τι υποθέτουμε, πρέπει να είμαστε σε θέση να το αποδεικνύουμε ή να το απορρίπτουμε, με βάση τη λογική. Πώς όμως ο θεωρητικός νους, μπορεί να λειτουργήσει κατευθείαν στο επίπεδο της λογικής, χωρίς προηγουμένως να έχει σχηματίσει το αισθητικό περίγραμμα, δηλαδή την μορφή του αποτελέσματος και της πορείας του προς αυτό; Η απάντηση είναι ότι το λογικό επίπεδο του νου μας μπορεί να υποθέσει χωρίς να μορφοποιήσει, εφόσον αντικαταστήσει τις αισθητικές μορφές με σύμβολα, με αισθητικο-λογικές παραστάσεις, που στην σύνθεσή τους μπορούν να περιχαρακώσουν λογικά τα όρια της ιδέας που υποθέτουμε. Οι παραστάσεις αυτές είναι οι αριθμοί και τα σύμβολά τους, ενώ η σύνθεσή τους είναι η μαθηματική πράξη. Είναι προφανές ότι η μαθηματική ανάλυση, εφόσον οδηγεί σε λογικά συμπεράσματα συνιστά γλώσσα, δηλαδή σύμβαση συνεννόησης, η οποία εξαρτάται από την ειδική γνώση των κανόνων της. Και πώς λειτουργεί η αισθητική γνώση στο επίπεδο αυτό; Η μαθηματική υπόθεση δεν περιέχει το προγνωστικό αισθητικό κριτήριο του αποτελέσματός της, επομένως, ουδόλως ενδιαφέρεται για την έκφραση. Η μαθηματική γλώσσα εικονοποιείται και αποτυπώνεται διαμέσου μορφών, η σύνθεση των οποίων γενικεύεται αναφορικά προς έναν συγκεκριμένο σκοπό: εκείνον της απόδειξης. Είναι επομένως, οι αριθμοί και τα μαθηματικά σύμβολα αισθητικά μεταδοτές μορφές, προσανατολισμένες να ολοκληρώνουν την λογική απαίτηση. Και η βούληση δίνει την εντολή στον θεωρητικό νου να περιορίζει κάθε αυθορμητισμό, ώστε οι μαθηματικές μορφές να προσανατολίζονται μόνο προς τον λογικό σκοπό της απόδειξης. Παρόλο λοιπόν που οι αριθμοί και τα μαθηματικά σύμβολα περιέχουν την αισθητική βεβαιότητα που παράγεται από την ενέργεια της απεικόνισής τους, σε καμία περίπτωση δεν αποτυπώνουν αισθητικά την γνώση του μαθηματικού αποτελέσματος. Η διασκεπτική ενέργεια, επομένως, όταν λειτουργεί μαθηματικά, δεν μπορεί να φανταστεί το αποτέλεσμά της, παρά μόνο να το διατυπώσει αριθμητικά. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ίδιοι οι αριθμοί, παρόλο που αναφέρονται στην πραγματικότητα, εντούτοις δεν αποτελούν πρωτογενείς μορφές ζώσας εμπειρίας, αλλά δευτερογενείς μορφές συμβάσεων διευθέτησής της, δηλαδή αναπαραστάσεις εμπειριών. Επομένως: δεν μπορούμε να φανταστούμε ένα μαθηματικό αποτέλεσμα, παρά μόνο να οδηγηθούμε λογικά σε αυτό, δεδομένου ότι δεν μπορούμε να έχουμε αισθητική γνώση των μαθηματικών υπολογισμών, αλλά μόνον αισθητική γνώση της εικονικής αναπαράστασής τους και εμπειρία της εφαρμογής των αποτελεσμάτων τους. Για παράδειγμα: όταν σκέφτομαι την πράξη 2 x 2 = 4, κατανοώ τον υπολογισμό, συμπεραίνω λογικά ότι με τον ίδιο τρόπο 4 x 4 = 16 και, κατ’ επέκταση, φαντάζομαι την εφαρμογή της αρχής του πολλαπλασιασμού σε ολόκληρο το φάσμα της εμπειρίας μου· μπορώ μάλιστα λειτουργώντας αντίστροφα, να φανταστώ τη μαθηματική πράξη της διαίρεσης. Παρόλο όμως, που, σε αλληλεπίδραση με τη βούληση μπορώ να προσανατολίσω τη λογική μου στην αποκάλυψη και άλλων μαθηματικών αναλογιών, δεν μπορώ να διαισθανθώ το αποτέλεσμά τους, παρά μόνο να το υπολογίσω, να το συσχετίσω δηλαδή με αντίστοιχες αναλογίες και να το διατυπώσω-περιγράψω με βάση τη μαθηματική απεικόνιση. Το ερώτημα είναι εάν, στον μαθηματικό συλλογισμό περιορίζεται η χρησιμότητα της εκφραστικής δραστηριότητας σε ένα σημείο καθαρά απεικονιστικό, και είναι η βεβαιότητα του συμπεράσματος ό, τι ρυθμίζει τις βουλήσεις των υποκειμένων προς την κατεύθυνση της μεταβολής της πραγματικότητας. Ο νους υποθέτει ένα αποτέλεσμα και πηγαίνει προς αυτό, όχι βάσει μορφών ή εκφράσεων, αλλά βάσει αποδεικτικών κανόνων: οι μαθηματικοί κανόνες, σε αντίθεση με τους κανόνες της λογικής που προϋποθέτουν την αλήθεια του κριτηρίου της αισθητικής εποπτείας, μπορούν να προχωρήσουν σε λογικές συνθέσεις και ανασυνθέσεις, χωρίς να γνωρίζουν ενορατικά την πορεία προς το αποτέλεσμα. Το έλλειμμα της αισθητικής βεβαιότητας όπως είπαμε, αναλαμβάνουν οι αριθμοί και τα μαθηματικά σύμβολα, τα οποία προσλαμβάνονται από το νου ως καθολικά αναγνωρισμένες ποιότητες, ως γλώσσα. Απομακρύνοντας την φιλοσοφία από τον παλιό θεωρητικό μανδύα των κατηγοριών μπορεί, ο καθαρός νους, να θέσει τα θεμέλια για μία νέα βάση, η οποία θα αντέχει στα συμπεράσματα της μαθηματικής σχετικότητας. Μία τέτοια κατεύθυνση θα απομάκρυνε την αισθητική αλλά και την ηθική φιλοσοφία από τον από τον εφιάλτη της αποπραγματοποίησης. Πράγματι λοιπόν, η επιστημονική γνώση μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή λογικών συμπερασμάτων ανεξάρτητα και όχι δίπλα στην αισθητική εποπτεία, όπως μέχρι σήμερα παραδέχεται η φιλοσοφία. Η αισθητική εποπτεία, παρόλο που αποτελεί ανεξάρτητη μορφή γνώσης, δεν μπορεί να δημιουργήσει μορφές πέρα από τα όρια των αισθήσεων, επομένως δεν μπορεί να ακολουθήσει τις επιστημονικές αρχές. Ωστόσο, το ότι η λογική υπερισχύει των αισθήσεων -βάζοντας έτσι ερωτηματικό στα όσα μέχρι σήμερα συζητάμε σε φιλοσοφικό επίπεδο γύρω από την αισθητική εποπτεία- δεν είναι ενδεικτικό του γεγονότος, ότι η φιλοσοφία έχει πάψει πλέον στην ολότητά της, να αποτελεί την θεωρητική μήτρα της επιστήμης. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι η απάντηση στο λεγόμενο καρτεσιανό παράδοξο που έχουμε ήδη αναφερθεί, ως σημείο κορύφωσης της διαμάχης μεταξύ μονισμού και δυϊσμού, δόθηκε κυρίως από φιλοσόφους, Γάλλους εγκυκλοπαιδιστές και οι Γερμανούς υλιστές, οι θέσεις των οποίων οδήγησαν σταδιακά στην αποπνευματοποίηση της νόησης. Ήρθε λοιπόν η στιγμή που η φιλοσοφία πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία, επανεκκινώντας τις αρχές της επινοώντας νέες κατηγορίες ή νέους συσχετισμούς κατηγοριών, με βάση τα αδιαπραγμάτευτα πορίσματα της επιστήμης. Υποστηρίζουμε το σημείο αυτό ανατρέχοντας δειγματοληπτικά σε κάποιες εύστοχες παρατηρήσεις επιστημόνων, ο εννοιολογικός προσανατολισμός των οποίων εμπίπτει και στην μελέτη του φάσματος των φιλοσοφικών προοπτικών. Ξεκινάμε με την παραδοχή του βιολόγου-ζωολόγου Nikolaas Tinbergen (1907-1988), ότι η ηθολογία, ως μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων και των ανθρώπων, δεν έχει ακόμη αποδείξει ότι η επίδραση του περιβάλλοντος μπορεί να επηρεάσει τις συμπεριφορές πέρα από τα όρια των φυσικών καταβολών μας. Αποφεύγοντας τη θετικιστική προοπτική και ανοίγοντας ένα μονοπάτι συνεργασίας μεταξύ θετικών και ανθρωπιστικών επιστημών, ο Ολλανδός ζωολόγος παραδέχεται ότι, ένα τέτοιο ενδεχόμενο -το οποίο πρέπει να εξεταστεί σε σχέση με την εξελικτική θεωρία- αφορά στους κλάδους της φυσιολογίας, της ψυχολογίας και εν γένει των ανθρωπιστικών επιστημών. Ωστόσο, συμπληρώνουμε εδώ, ότι παρόλες τις γενικές αρχές τους, βιολογία και θετικές επιστήμες δεν μπορούν να εισδύσουν στον πυρήνα της ατομικότητας καθενός. Σε όλα τα βιολογικά είδη, η μελέτη της ατομικής αντίδρασης στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος είναι αρκετή ώστε να συναχθούν συμπεράσματα αντιπροσωπευτικά για το σύνολο του είδους. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει για τον άνθρωπο, δεδομένου ότι η ατομικότητά του αποτελεί ξεχωριστή, προσωποποιημένη παρουσία, συνειδητά ολοκληρωμένη ψυχική, σωματική και νοητική οντότητα. Έργο δε, της ανθρώπινης ατομικότητας είναι η παραγωγή γνώσεων, με βάση το προσωπικό αισθητήριο και η μετάδοσή της στο περιβάλλον της ομάδας. Το γεγονός ότι η ομάδα μπορεί να αναγνωρίζει την αλήθεια των ατομικών γνώσεων και να θεμελιώνει στην βάση της καθολικές εννοιλογικές αρχές, αποτελεί πάγια φιλοσοφική θέση γύρω από το γεγονός ότι οι συμπεριφορές, δεν προϋπάρχουν του νου, αλλά εξελίσσονται, η δε ομοιότητά τους δεν οφείλεται σε μία ακαθόριστη λογική οντότητα που υφίσταται ανεξάρτητα από την ατομική υπόσταση του προσώπου που σκέπτεται και βούλεται, αλλά εξελίσσεται επιλεκτικά μέσα από συνειδητές διεργασίες επιβιωμάτων και αναβιώσεων. Η θέση τουTinbergen και στην επικαιροποιείται και επαληθεύεται σαράντα περίπου έτη μετά από τον Ζωολόγο Richard Dawkins. Αναφερόμενος κυρίως στο επίπεδο της σχέσης μεταξύ Ηθολογίας και Ανθρωπιστικών Επιστημών ο Dawkins επισημαίνει ήδη από τις πρώτες γραμμές του έργου του Εγωιστικό Γονίδιο, την αναγκαιότητα συνεργασίας μεταξύ των δύο παραπάνω κλάδων, σημειώνοντας ότι οι Θετικές Σχολές των Πανεπιστημίων, δεν καταπιάνονται με τη φιλοσοφική αξία της Ζωολογίας· και αντίστροφα, ότι οι Σχολές των Ανθρωπιστικών Επιστημών δεν αναφέρονται στα συμπεράσματα της σύγχρονης επιστήμης. Ίσως λοιπόν, το γεγονός ότι η μελέτη λογικών συμπερασμάτων σύμφωνα με το εννοιολογικό κριτήριο της επιστήμης, στην εξέλιξή του δημιουργεί μία νέα ανάγκη εξισορρόπησης του προλογικού-αισθητικού και λογικού επιπέδου του νου μας, αρχικά όχι με βάση την κατανόηση των μορφών, αλλά της δημιουργίας ενός κοινωνικο-πολιτισμικού περιβάλλοντος, ικανού να υποδεχτεί απροκατάληπτα και χωρίς πολιτισμικό δέος, τις επιστημονικές αλήθειες. Μπορεί κάτι τέτοιο να καταστεί εφικτό; Εφόσον η ανθρώπινη διάνοια μπορεί να ξεπερνά την εμπειρία της υπολογίζοντας διαστάσεις πέρα από τα όριά της, σημαίνει ότι είναι προγραμματισμένη από τη φύση να λειτουργεί στο επίπεδο αυτό. Και ο νους μας, όντας αρχή που αυτοκαθορίζεται αλλά και εξελίσσεται, αποτελεί το αίτιο των προβλημάτων που θέτει στον εαυτό του. Άλλωστε οι φιλοσοφικές κατηγορίες όπως τις έχουμε κατατάξει σε αισθητική, λογική, ατομική-βουλητική και ηθική, είναι όροι προσαρμοσμένοι στις ανάγκες του φιλοσοφικού συστήματος και όχι το ίδιο το φιλοσοφικό σύστημα. Παρόλο λοιπόν που φαίνονται πεπερασμένες και οικουμενικές, οι λογικές λειτουργίες υπόκεινται στις αρχές της οργάνωσης και δημιουργούν απεριόριστους αριθμούς ειδικών ταξινομήσεων. Ολοκληρώνουμε λοιπόν αφήνοντας ανοικτή την παρακαταθήκη των Tinmbergen και Dawkins και την από κοινού επισήμανσή τους, όσον αφορά στην προσέγγιση της Επιστήμης από την Φιλοσοφία και αντίστροφα. Η επισήμανση-πρόταση αυτή αφορά στην εξέταση του ρόλου των συμπερασμάτων της επιστήμης ως κριτηρίου διαμόρφωσης συμπεριφορών, αλλά και διεύρυνσης των ορίων του νου, σε μία ολότελα διαφορετική βάση από αυτές που έχουν ακολουθηθεί μέχρι σήμερα: στη βάση της δημιουργίας νέων ευκαιριών για φυσική επιλογή. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1) Γρηγόρης Γκιζέλης, Το πολιτισμικό σύστημα, ο σημειωτικός και επικοινωνιακός χαρακτήρας του, εκδόσεις Γρηγορόπουλος, Αθήνα, 1980. 2) Benedetto Croce, Estetica come scienza dell’ espressione e linguistica generale, Adelphi, Milano, 2005 (seconda edizione). 3) Dawkins Richard, Το εγωιστικό γονίδιο, μετάφραση-επιμέλεια-εισαγωγή στην ελληνική έκδοση, Μαργαρίτης Λουκάς, Τσουκαλαδάκης Αθανάσιος, φιλολογική επιμέλεια Μπουκάλας Παντελής, εκδόσεις Σύναλμα, Αθήνα, 1988. 4) Hume David, Κείμενα αυτοβιογραφικά, γνωσιολογικά, ηθικά, μετάφραση Μ. Γούναρη, Χ. Μησοπούλου, εισαγωγή-επιμέλεια Μαρία Πουρνάρη, εκδόσεις Εκκρεμές, Αθήνα, 2006. 5) Victor Kraft, Ο κύκλος της Βιέννης και η γέννηση του νεοθετικισμού, εκδόσεις Γνώση, Αθήνα, 1986. 6) Θεοδόσης Πελεγρίνης, Ηθική φιλοσοφία, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, β΄ έκδοση, Αθήνα, 1997. 7) Θεοδόσης Πελεγρίνης, Οι πέντε εποχές της φιλοσοφίας, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, β΄έκδοση, Αθήνα, 1997. 8) Nikolaas Tinbergen et al, Ηθολογία, «Επιστημονική Σκέψη 1900-1960», επιμέλεια R. Harré, μετάφραση Δημοσθένης Κούρτοβικ, εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας, Αθήνα, 1982. 9) Windelband W., Heimsoeth H., Εγχειρίδιο της Ιστορίας της Φιλοσοφίας, Β΄ Τόμος. «Η Μεσαιωνική Φιλοσοφία - η φιλοσοφία της Αναγέννησης - η φιλοσοφία του Διαφωτισμού», μετάφραση Ν. Σκουτερόπουλος, Γ΄ ανατύπωση, εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας, Αθήνα, 2003. 10) John Z. Young, Ο εγκέφαλος και οι φιλόσοφοι, Εκδόσεις Κάτοπτρο, Μετάφραση Μυρτώ Αντωνοπούλου, Αθήνα, 1991. (shrink)

Felsefe Optiğinden Aşkın Renkleri kitabı Senail Özkan’ın bir takdim yazısı, giriş ve yedi bölümden oluşmaktadır. Kitapta kaynakçaya yer verilmemiştir. Halilov, kitabın giriş kısmında ‘aşk’ın ne olduğunu ve hangi ilim dalı tarafından ele alınması gerektiğini açıklamıştır. Ona göre aşk insanın manevi âleminin en derin katmanlarında ortaya çıktığı için temel itibariyle bilinçdışı alana aittir. İlim onu irdeleyemez, aşk, ilim için muğlak bir alandır ve mantıki düzlemde değerlendirilmesi oldukça zordur. İlim açısından incelenemediği için bu işi felsefe ve şiir üstlenmektedir.(s.16, s. 55) Şiir ve (...) aşk ilişkisine değinen Halilov, şiirin aşk ile büyük bir ilgisi olduğunu Doğu’da ve Batı’da aşk konusunun şiir sanatının kapsamı içinde değerlendirildiğini söyler. Doğu’da Nizami, İbn Arabi, Mevlana, Fuzuli, İkbal ve Cavid’e kadar Doğu şairlerinin aşk konusunu ele aldığı ve bununla ilgili eserler verdiğini ekler. Halilov’a göre Doğu’da aşk, ‘ilahi nitelikte’ ele alınmaktadır. Bütün kitap boyunca ‘ilahi aşk’ meselesi üzerinde duran Halilov bazen bu görüşü savunmuş bazen de tutarsız ve gerçek hayattan uzak olduğunu anlatmaya çalışmıştır. Ona göre aşk, ilahi olmaktan ziyade ferdi, bireysel veya insanidir. Aşk, ‘yerle gök arasında’ olması gerekmektedir. Bu açıdan Halilov aşkı, rasyonel bir düzlemde alan Batı öğretisini tercih ettiğini söylemektedir.(s.18) Fakat kitabına baktığımızda aslında Halilov’un bazı gerekçeler nedeniyle bu konuda biraz tereddütte kaldığını göreceğiz. (s.25). (shrink)

This seventh volume of Collected Papers includes 70 papers comprising 974 pages on (theoretic and applied) neutrosophics, written between 2013-2021 by the author alone or in collaboration with the following 122 co-authors from 22 countries: Mohamed Abdel-Basset, Abdel-Nasser Hussian, C. Alexander, Mumtaz Ali, Yaman Akbulut, Amir Abdullah, Amira S. Ashour, Assia Bakali, Kousik Bhattacharya, Kainat Bibi, R. N. Boyd, Ümit Budak, Lulu Cai, Cenap Özel, Chang Su Kim, Victor Christianto, Chunlai Du, Chunxin Bo, Rituparna Chutia, Cu Nguyen Giap, Dao (...) The Son, Vinayak Devvrat, Arindam Dey, Partha Pratim Dey, Fahad Alsharari, Feng Yongfei, S. Ganesan, Shivam Ghildiyal, Bibhas C. Giri, Masooma Raza Hashmi, Ahmed Refaat Hawas, Hoang Viet Long, Le Hoang Son, Hongbo Wang, Hongnian Yu, Mihaiela Iliescu, Saeid Jafari, Temitope Gbolahan Jaiyeola, Naeem Jan, R. Jeevitha, Jun Ye, Anup Khan, Madad Khan, Salma Khan, Ilanthenral Kandasamy, W.B. Vasantha Kandasamy, Darjan Karabašević, Kifayat Ullah, Kishore Kumar P.K., Sujit Kumar De, Prasun Kumar Nayak, Malayalan Lathamaheswari, Luong Thi Hong Lan, Anam Luqman, Luu Quoc Dat, Tahir Mahmood, Hafsa M. Malik, Nivetha Martin, Mai Mohamed, Parimala Mani, Mingcong Deng, Mohammed A. Al Shumrani, Mohammad Hamidi, Mohamed Talea, Kalyan Mondal, Muhammad Akram, Muhammad Gulistan, Farshid Mofidnakhaei, Muhammad Shoaib, Muhammad Riaz, Karthika Muthusamy, Nabeela Ishfaq, Deivanayagampillai Nagarajan, Sumera Naz, Nguyen Dinh Hoa, Nguyen Tho Thong, Nguyen Xuan Thao, Noor ul Amin, Dragan Pamučar, Gabrijela Popović, S. Krishna Prabha, Surapati Pramanik, Priya R, Qiaoyan Li, Yaser Saber, Said Broumi, Saima Anis, Saleem Abdullah, Ganeshsree Selvachandran, Abdulkadir Sengür, Seyed Ahmad Edalatpanah, Shahbaz Ali, Shahzaib Ashraf, Shouzhen Zeng, Shio Gai Quek, Shuangwu Zhu, Shumaiza, Sidra Sayed, Sohail Iqbal, Songtao Shao, Sundas Shahzadi, Dragiša Stanujkić, Željko Stević, Udhayakumar Ramalingam, Zunaira Rashid, Hossein Rashmanlou, Rajkumar Verma, Luige Vlădăreanu, Victor Vlădăreanu, Desmond Jun Yi Tey, Selçuk Topal, Naveed Yaqoob, Yanhui Guo, Yee Fei Gan, Yingcang Ma, Young Bae Jun, Yuping Lai, Hafiz Abdul Wahab, Wei Yang, Xiaohong Zhang, Edmundas Kazimieras Zavadskas, Lemnaouar Zedam. (shrink)

This ninth volume of Collected Papers includes 87 papers comprising 982 pages on Neutrosophic Theory and its applications in Algebra, written between 2014-2022 by the author alone or in collaboration with the following 81 co-authors (alphabetically ordered) from 19 countries: E.O. Adeleke, A.A.A. Agboola, Ahmed B. Al-Nafee, Ahmed Mostafa Khalil, Akbar Rezaei, S.A. Akinleye, Ali Hassan, Mumtaz Ali, Rajab Ali Borzooei , Assia Bakali, Cenap Özel, Victor Christianto, Chunxin Bo, Rakhal Das, Bijan Davvaz, R. Dhavaseelan, B. Elavarasan, Fahad Alsharari, (...) T. Gharibah, Hina Gulzar, Hashem Bordbar, Le Hoang Son, Emmanuel Ilojide, Tèmítópé Gbóláhàn Jaíyéolá, M. Karthika, Ilanthenral Kandasamy, W.B. Vasantha Kandasamy, Huma Khan, Madad Khan, Mohsin Khan, Hee Sik Kim, Seon Jeong Kim, Valeri Kromov, R. M. Latif, Madeleine Al-Tahan, Mehmat Ali Ozturk, Minghao Hu, S. Mirvakili, Mohammad Abobala, Mohammad Hamidi, Mohammed Abdel-Sattar, Mohammed A. Al Shumrani, Mohamed Talea, Muhammad Akram, Muhammad Aslam, Muhammad Aslam Malik, Muhammad Gulistan, Muhammad Shabir, G. Muhiuddin, Memudu Olaposi Olatinwo, Osman Anis, Choonkil Park, M. Parimala, Ping Li, K. Porselvi, D. Preethi, S. Rajareega, N. Rajesh, Udhayakumar Ramalingam, Riad K. Al-Hamido, Yaser Saber, Arsham Borumand Saeid, Saeid Jafari, Said Broumi, A.A. Salama, Ganeshsree Selvachandran, Songtao Shao, Seok-Zun Song, Tahsin Oner, M. Mohseni Takallo, Binod Chandra Tripathy, Tugce Katican, J. Vimala, Xiaohong Zhang, Xiaoyan Mao, Xiaoying Wu, Xingliang Liang, Xin Zhou, Yingcang Ma, Young Bae Jun, Juanjuan Zhang. (shrink)

This thirteenth volume of Collected Papers is an eclectic tome of 88 papers in various fields of sciences, such as astronomy, biology, calculus, economics, education and administration, game theory, geometry, graph theory, information fusion, decision making, instantaneous physics, quantum physics, neutrosophic logic and set, non-Euclidean geometry, number theory, paradoxes, philosophy of science, scientific research methods, statistics, and others, structured in 17 chapters (Neutrosophic Theory and Applications; Neutrosophic Algebra; Fuzzy Soft Sets; Neutrosophic Sets; Hypersoft Sets; Neutrosophic Semigroups; Neutrosophic Graphs; Superhypergraphs; Plithogeny; (...) Information Fusion; Statistics; Decision Making; Extenics; Instantaneous Physics; Paradoxism; Mathematica; Miscellanea), comprising 965 pages, published between 2005-2022 in different scientific journals, by the author alone or in collaboration with the following 110 co-authors (alphabetically ordered) from 26 countries: Abduallah Gamal, Sania Afzal, Firoz Ahmad, Muhammad Akram, Sheriful Alam, Ali Hamza, Ali H. M. Al-Obaidi, Madeleine Al-Tahan, Assia Bakali, Atiqe Ur Rahman, Sukanto Bhattacharya, Bilal Hadjadji, Robert N. Boyd, Willem K.M. Brauers, Umit Cali, Youcef Chibani, Victor Christianto, Chunxin Bo, Shyamal Dalapati, Mario Dalcín, Arup Kumar Das, Elham Davneshvar, Bijan Davvaz, Irfan Deli, Muhammet Deveci, Mamouni Dhar, R. Dhavaseelan, Balasubramanian Elavarasan, Sara Farooq, Haipeng Wang, Ugur Halden, Le Hoang Son, Hongnian Yu, Qays Hatem Imran, Mayas Ismail, Saeid Jafari, Jun Ye, Ilanthenral Kandasamy, W.B. Vasantha Kandasamy, Darjan Karabašević, Abdullah Kargın, Vasilios N. Katsikis, Nour Eldeen M. Khalifa, Madad Khan, M. Khoshnevisan, Tapan Kumar Roy, Pinaki Majumdar, Sreepurna Malakar, Masoud Ghods, Minghao Hu, Mingming Chen, Mohamed Abdel-Basset, Mohamed Talea, Mohammad Hamidi, Mohamed Loey, Mihnea Alexandru Moisescu, Muhammad Ihsan, Muhammad Saeed, Muhammad Shabir, Mumtaz Ali, Muzzamal Sitara, Nassim Abbas, Munazza Naz, Giorgio Nordo, Mani Parimala, Ion Pătrașcu, Gabrijela Popović, K. Porselvi, Surapati Pramanik, D. Preethi, Qiang Guo, Riad K. Al-Hamido, Zahra Rostami, Said Broumi, Saima Anis, Muzafer Saračević, Ganeshsree Selvachandran, Selvaraj Ganesan, Shammya Shananda Saha, Marayanagaraj Shanmugapriya, Songtao Shao, Sori Tjandrah Simbolon, Florentin Smarandache, Predrag S. Stanimirović, Dragiša Stanujkić, Raman Sundareswaran, Mehmet Șahin, Ovidiu-Ilie Șandru, Abdulkadir Șengür, Mohamed Talea, Ferhat Taș, Selçuk Topal, Alptekin Ulutaș, Ramalingam Udhayakumar, Yunita Umniyati, J. Vimala, Luige Vlădăreanu, Ştefan Vlăduţescu, Yaman Akbulut, Yanhui Guo, Yong Deng, You He, Young Bae Jun, Wangtao Yuan, Rong Xia, Xiaohong Zhang, Edmundas Kazimieras Zavadskas, Zayen Azzouz Omar, Xiaohong Zhang, Zhirou Ma.‬‬‬‬‬‬‬‬. (shrink)

This eleventh volume of Collected Papers includes 90 papers comprising 988 pages on Physics, Artificial Intelligence, Health Issues, Decision Making, Economics, Statistics, written between 2001-2022 by the author alone or in collaboration with the following 84 co-authors (alphabetically ordered) from 19 countries: Abhijit Saha, Abu Sufian, Jack Allen, Shahbaz Ali, Ali Safaa Sadiq, Aliya Fahmi, Atiqa Fakhar, Atiqa Firdous, Sukanto Bhattacharya, Robert N. Boyd, Victor Chang, Victor Christianto, V. Christy, Dao The Son, Debjit Dutta, Azeddine Elhassouny, Fazal Ghani, (...) Fazli Amin, Anirudha Ghosha, Nasruddin Hassan, Hoang Viet Long, Jhulaneswar Baidya, Jin Kim, Jun Ye, Darjan Karabašević, Vasilios N. Katsikis, Ieva Meidutė-Kavaliauskienė, F. Kaymarm, Nour Eldeen M. Khalifa, Madad Khan, Qaisar Khan, M. Khoshnevisan, Kifayat Ullah,, Volodymyr Krasnoholovets, Mukesh Kumar, Le Hoang Son, Luong Thi Hong Lan, Tahir Mahmood, Mahmoud Ismail, Mohamed Abdel-Basset, Siti Nurul Fitriah Mohamad, Mohamed Loey, Mai Mohamed, K. Mohana, Kalyan Mondal, Muhammad Gulfam, Muhammad Khalid Mahmood, Muhammad Jamil, Muhammad Yaqub Khan, Muhammad Riaz, Nguyen Dinh Hoa, Cu Nguyen Giap, Nguyen Tho Thong, Peide Liu, Pham Huy Thong, Gabrijela Popović‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬, Surapati Pramanik, Dmitri Rabounski, Roslan Hasni, Rumi Roy, Tapan Kumar Roy, Said Broumi, Saleem Abdullah, Muzafer Saračević, Ganeshsree Selvachandran, Shariful Alam, Shyamal Dalapati, Housila P. Singh, R. Singh, Rajesh Singh, Predrag S. Stanimirović, Kasan Susilo, Dragiša Stanujkić, Alexandra Şandru, Ovidiu Ilie Şandru, Zenonas Turskis, Yunita Umniyati, Alptekin Ulutaș, Maikel Yelandi Leyva Vázquez, Binyamin Yusoff, Edmundas Kazimieras Zavadskas, Zhao Loon Wang.‬‬‬‬. (shrink)

This tenth volume of Collected Papers includes 86 papers in English and Spanish languages comprising 972 pages, written between 2014-2022 by the author alone or in collaboration with the following 105 co-authors (alphabetically ordered) from 26 countries: Abu Sufian, Ali Hassan, Ali Safaa Sadiq, Anirudha Ghosh, Assia Bakali, Atiqe Ur Rahman, Laura Bogdan, Willem K.M. Brauers, Erick González Caballero, Fausto Cavallaro, Gavrilă Calefariu, T. Chalapathi, Victor Christianto, Mihaela Colhon, Sergiu Boris Cononovici, Mamoni Dhar, Irfan Deli, Rebeca Escobar-Jara, Alexandru Gal, (...) N. Gandotra, Sudipta Gayen, Vassilis C. Gerogiannis, Noel Batista Hernández, Hongnian Yu, Hongbo Wang, Mihaiela Iliescu, F. Nirmala Irudayam, Sripati Jha, Darjan Karabašević, T. Katican, Bakhtawar Ali Khan, Hina Khan, Volodymyr Krasnoholovets, R. Kiran Kumar, Manoranjan Kumar Singh, Ranjan Kumar, M. Lathamaheswari, Yasar Mahmood, Nivetha Martin, Adrian Mărgean, Octavian Melinte, Mingcong Deng, Marcel Migdalovici, Monika Moga, Sana Moin, Mohamed Abdel-Basset, Mohamed Elhoseny, Rehab Mohamed, Mohamed Talea, Kalyan Mondal, Muhammad Aslam, Muhammad Aslam Malik, Muhammad Ihsan, Muhammad Naveed Jafar, Muhammad Rayees Ahmad, Muhammad Saeed, Muhammad Saqlain, Muhammad Shabir, Mujahid Abbas, Mumtaz Ali, Radu I. Munteanu, Ghulam Murtaza, Munazza Naz, Tahsin Oner, ‪Gabrijela Popović‬‬‬‬‬, Surapati Pramanik, R. Priya, S.P. Priyadharshini, Midha Qayyum, Quang-Thinh Bui, Shazia Rana, Akbara Rezaei, Jesús Estupiñán Ricardo, Rıdvan Sahin, Saeeda Mirvakili, Said Broumi, A. A. Salama, Flavius Aurelian Sârbu, Ganeshsree Selvachandran, Javid Shabbir, Shio Gai Quek, Son Hoang Le, Florentin Smarandache, Dragiša Stanujkić, S. Sudha, Taha Yasin Ozturk, Zaigham Tahir, The Houw Iong, Ayse Topal, Alptekin Ulutaș, Maikel Yelandi Leyva Vázquez, Rizha Vitania, Luige Vlădăreanu, Victor Vlădăreanu, Ștefan Vlăduțescu, J. Vimala, Dan Valeriu Voinea, Adem Yolcu, Yongfei Feng, Abd El-Nasser H. Zaied, Edmundas Kazimieras Zavadskas.‬‬. (shrink)

In this eleventh book of scilogs – called in-turns and out-turns –, one may find new and old questions and solutions, referring mostly to topics on Neutrosophy, but also Multispace, with miscellaneous addition of topics on Physics, Mathematics, or Sociology – email messages to research colleagues, or replies, notes about authors, articles, or books, spontaneous ideas, and so on. -/- Exchanging ideas with Prem Kumar Singh, Feng Liu, Nicolae Bălașa, Jimmy Quellet, Minodora Rușchița, Frank Gelli, A. R. Vătuiu, Victor (...) Christianto, Vladimir I. Rogozhin, Robert Neil Boyd, Akira Kanda, Stefan Spaarmann, Oliver Consa, Yabin Shao, Junle Zhuo, Nivetha Martin, Said Broumi, Jean Dezert, Erick González, Tomasz Witczak, B. De Baets, I. Couso, D. Dubois, L. Good, Mihaela Colhon, Atiqe Ur Rahman, Muhammad Saeed, Muhammad Ihsan, Edeline Nancy, Shawkat Alkhazaleh, Shazia Rana, Vasantha Kandasamy, Santanu Acharjee, Mohamed Al-Shmrani, Parimala Manie, Mehmet Unver, Murat Olgun, Adel Aleidhri, Akira Kanda, Ilanthenral Kandasamy, Mircea Zărnescu, R. Tayebi Khorami, Arsham Borumand Saeid, Maisam Jdid, M. Abobala, Riad Hamido, Rafael Rojas, Esmaeil Zarei, Faisal Khan, Rouzbeh Abbassi, Adel Al-Odhari, Henry Garrett, Ackbar Rezaei, Saeid Jafari, Karthika Muthusamy, Harish Garg, Huda E. Khalid, Gonca D. Güngör, Muslim A. Noah Zainal, Fakhry Asad Agusfrianto, Madeleine Al-Tahan, Mariam Hariri, Yudi Mahatma, Masoud Ghods, Marco Brigliadori, Luis Enrique Aponte Pérez, Amr Mohammed, M. Aslam (in order of reference in the book). (shrink)

LEITE (Fábio Rodrigo) – STOFFEL (Jean-François), Introduction (pp. 3-6). BARRA (Eduardo Salles de O.) – SANTOS (Ricardo Batista dos), Duhem’s analysis of Newtonian method and the logical priority of physics over metaphysics (pp. 7-19). BORDONI (Stefano), The French roots of Duhem’s early historiography and epistemology (pp. 20-35). CHIAPPIN (José R. N.) – LARANJEIRAS (Cássio Costa), Duhem’s critical analysis of mecha­ni­cism and his defense of a formal conception of theoretical phy­sics (pp. 36-53). GUEGUEN (Marie) – PSILLOS (Stathis), Anti-­scepticism and epistemic humility (...) in Pierre Duhem’s philosophy of science (pp. 54-72). LISTON (Michael), Duhem : images of science, historical continuity, and the first crisis in physics (pp. 73-84). MAIOCCHI (Roberto), Duhem in pre-war Italian philos­ophy : the reasons of an absence (pp. 85-92). HERNÁNDEZ MÁRQUEZ (Víctor Manuel), Was Pierre Duhem an «esprit de finesse» ? (pp. 93-107). NEEDHAM (Paul), Was Duhem justified in not distinguishing between physical and chemical atomism ? (pp. 108-111). OLGUIN (Roberto Estrada), «Bon sens» and «noûs» (pp. 112-126). OLIVEIRA (Amelia J.), Duhem’s legacy for the change in the historiography of science : An analysis based on Kuhn’s writings (pp. 127-139). PRÍNCIPE (João), Poincaré and Duhem : Resonances in their first epistemological reflec­tions (pp. 140-156). MONDRAGON (Damián Islas), Book review of «Pierre Duhem : entre física y metafísica» (pp. 157-159). STOFFEL (Jean-François), Book review of P. Duhem : «La théorie physique : son objet, sa structure» / edit. by S. Roux (pp. 160-162). STOFFEL (Jean-François), Book review of St. Bordoni : «When historiography met epistemology» (pp. 163-165). (shrink)

Are science and religion compatible when it comes to understanding cosmology (the origin of the universe), biology (the origin of life and of the human species), ethics, and the human mind (minds, brains, souls, and free will)? Do science and religion occupy non-overlapping magisteria? Is Intelligent Design a scientific theory? How do the various faith traditions view the relationship between science and religion? What, if any, are the limits of scientific explanation? What are the most important open questions, problems, or (...) challenges confronting the relationship between science and religion, and what are the prospects for progress? These and other questions are explored in Science and Religion: 5 Questions--a collection of thirty-three interviews based on 5 questions presented to some of the world's most influential and prominent philosophers, scientists, theologians, apologists, and atheists. Contributions by Simon Blackburn, Susan Blackmore, Sean Carroll, William Lane Craig, William Dembski, Daniel C. Dennett, George F.R. Ellis, Owen Flanagan, Owen Gingerich, Rebecca Newberger Goldstein, John F. Haught, Muzaffar Iqbal, Lawrence Krauss, Colin McGinn, Alister McGrath, Mary Midgley, Seyyed Hossein Nasr, Timothy O'Connor, Massimo Pigliucci, John Polkinghorne, James Randi, Alex Rosenberg, Michael Ruse, Robert John Russell, John Searle, Michael Shermer, Victor J. Stenger, Robert Thurman, Michael Tooley, Charles Townes, Peter van Inwagen, Keith Ward, Rabbi David Wolpe. (shrink)

The Theatre for Development idea is essentially aimed at reinstating the function of the theatre as a creative tool for self-expression and articulation and as an empowering process through which people could develop a critical awareness of the environment. Accordingly, the guiding principle of TfD and what sets it apart from conventional western oriented theatre is its ability to liberate voices and engender people‟s participation thus propelling them to act upon their reality. It is this capacity to engender people to (...) action that makes TfD a veritable development tool. Arguably, TfD as a development tool enables participatory communication which is at the heart of development as affirmed by Victor Hugo R. Banda‟s observation that theatre is a “conversation shared with society something that transforms them” (2006). (shrink)

In this thirteenth book of scilogs – one may find topics on Neutrosophy, Plithogeny, Physics, Mathematics, Philosophy – email messages to research colleagues, or replies, notes, comments, remarks about authors, articles, or books, spontaneous ideas, and so on. It presents new types of soft sets and new types of topologies. -/- Exchanging ideas with Mohammad Abobala, Ishfaq Ahmad, Ibrahim M. Almanjahie, Fatimah Alshahrani, Nizar Altounji, Muhammad Aslam, Said Broumi, Victor Christianto, R. Diksh, Feng Liu, Frank Julian Gelli, Erick Gonzalez (...) Caballero, Riad Hamido, Yaser Al-Hasan, Ahmed Hatip, Yasin Karmouta, Nivetha Martin, Preda Mihăilescu, V. Lakshmana Gomathi Nayagam, Ze Carlos Tiago de Oliveira, Alexey Platonov, Andrei Pogany, Shakti Prasad, Ranulfo Paiva Barbosa (Sobrinho), Dmitri Rabounski, Ackbar Rezaei, Constantin Sandu, A. Saraswathi, Usman Shahzad, Gocho V. Sharlanov, Stefan Spaarmann, Michael Voskoglou, Vinay Kumar Yadav, Tomasz Witczak, William H. Woodall, Mircea Zărnescu, Mohamed Bisher Zeina (in order of reference in the book). (shrink)

This book addresses key conceptual issues relating to the modern scientific and engineering use of computer simulations. It analyses a broad set of questions, from the nature of computer simulations to their epistemological power, including the many scientific, social and ethics implications of using computer simulations. The book is written in an easily accessible narrative, one that weaves together philosophical questions and scientific technicalities. It will thus appeal equally to all academic scientists, engineers, and researchers in industry interested in questions (...) related to the general practice of computer simulations. (shrink)

Conspiracy theories are typically thought to be examples of irrational beliefs, and thus unlikely to be warranted. However, recent work in Philosophy has challenged the claim that belief in conspiracy theories is irrational, showing that in a range of cases, belief in conspiracy theories is warranted. However, it is still often said that conspiracy theories are unlikely relative to non-conspiratorial explanations which account for the same phenomena. However, such arguments turn out to rest upon how we define what gets counted (...) both as a ‘conspiracy’ and a ‘conspiracy theory’, and such arguments rest upon shaky assumptions. It turns out that it is not clear that conspiracy theories are prima facie unlikely, and so the claim that such theories do not typically appear in our accounts of the best explanations for particular kinds of events needs to be reevaluated. (shrink)

The paper explores the handling of singular analogy in quantitative inductive logics. It concentrates on two analogical patterns coextensive with the traditional argument from analogy: perfect and imperfect analogy. Each is examined within Carnap’s λ-continuum, Carnap’s and Stegmüller’s λ-η continuum, Carnap’s Basic System, Hintikka’s α-λ continuum, and Hintikka’s and Niiniluoto’s K-dimensional system. Itis argued that these logics handle perfect analogies with ease, and that imperfect analogies, while unmanageable in some logics, are quite manageable in others. The paper concludes with a (...) modification of the K-dimensional system that synthesizes independent proposals by Kuipers and Niiniluoto. (shrink)

This article examines how Quine and Sellars develop informatively contrasting responses to a fundamental tension in Carnap’s semantics ca. 1950. Quine’s philosophy could well be styled ‘Essays in Radical Empiricism’; his assay of radical empiricism is invaluable for what it reveals about the inherent limits of empiricism. Careful examination shows that Quine’s criticism of Carnap’s semantics in ‘Two Dogmas of Empiricism’ fails, that at its core Quine’s semantics is for two key reasons incoherent and that his hallmark Thesis of Extensionalism (...) is untenable. The tension in Carnap’s semantics together with Quine’s exposure of the severe limits of radical empiricism illuminate central features of Sellars’s philosophy: the fully general form of the myth of givenness, together with Sellars’s alternative Kantian characterisation of understanding; the full significance of Carnap’s distinction between conceptual analysis and conceptual explication, and its important methodological implications; the specifically pragmatic character of Sellars’s realism; and Sellars’s methodological reasons for holding that philosophy must be systematic and that systematic philosophy must be deeply historically and textually informed. This paper thus re-examines this recent episode of philosophical history for its philosophical benefits and systematic insights. (shrink)

Th e present article reports a series of experiments designed to extend the empirical investigation of folk metaethical intuitions by examining how different kinds of ethical disagreement can impact attributions of objectivity to ethical claims.

Deontological evidentialism is the claim that we ought to form and maintain our beliefs in accordance with our evidence. In this paper, I criticize two arguments in its defense. I begin by discussing Berit Broogard’s use of the distinction between narrow-scope and wide-scope requirements against W.K. Clifford’s moral defense of. I then use this very distinction against a defense of inspired by Stephen Grimm’s more recent claims about the moral source of epistemic normativity. I use this distinction once again to (...) argue that Hilary Kornblith’s criticism of Richard Feldman’s defense of is incomplete. Finally, I argue that Feldman’s defense is insensitive to the relation between normative requirements and privileged values: values that have normative authority over us. (shrink)

What is it to be a woman? What is it to be a man? We start by laying out desiderata for an analysis of 'woman' and 'man': descriptively, it should link these gender categories to sex biology without reducing them to sex biology, and politically, it should help us explain and combat traditional sexism while also allowing us to make sense of the activist view that gendering should be consensual. Using a Putnam-style 'Twin Earth' example, we argue that none of (...) the existing analyses in the feminist literature succeeds in meeting all of our desiderata. Finally, we propose a positive account that we believe can satisfy all the desiderata outlined. According to our theory, the genders 'woman' and 'man' are individuated not by their contemporary connections to sex biology, but by their historical continuity with classes that were originally closely connected to sex biology. (shrink)

This article asks the question, ``what is reliable machine learning?'' As I intend to answer it, this is a question about epistemic justification. Reliable machine learning gives justification for believing its output. Current approaches to reliability (e.g., transparency) involve showing the inner workings of an algorithm (functions, variables, etc.) and how they render outputs. We then have justification for believing the output because we know how it was computed. Thus, justification is contingent on what can be shown about the algorithm, (...) its properties, and its behavior. In this paper, I defend computational reliabilism (CR). CR is a computationally-inspired off-shoot of process reliabilism that does not require showing the inner workings of an algorithm. CR credits reliability to machine learning by identifying reliability indicators external to the algorithm (validation methods, knowledge-based integration, etc.). Thus, we have justification for believing the output of machine learning when we have identified the appropriate reliability indicators. CR is advanced as a more suitable epistemology for machine learning. The main goal of this article is to lay the groundwork for CR, how it works, and what we can expect as a justificatory framework for reliable machine learning. (shrink)

After reviewing Kant’s well-known criticisms of the traditional proofs of God’s existence and his preferred moral argument, this paper presents a detailedanalysis of a densely-packed theistic argument in Religion within the Bounds of Bare Reason. Humanity’s ultimate moral destiny can be fulfilled only through organized religion, for only by participating in a religious community (or “church”) can we overcome the evil in human nature. Yet we cannot conceive how such a community can even be founded without presupposing God’s existence. Viewing (...) God as the internal moral lawgiver, empowering a community of believers, is Kant’s ultimate rationale for theistic belief. (shrink)

This paper critically examines color relationalism and color relativism, two theories of color that are allegedly supported by variation in normal human color vision. We mostly discuss color relationalism, defended at length in Jonathan Cohen's The Red and the Real, and argue that the theory has insuperable problems.

The revival of analytic metaphysics in the latter half of the twentieth century is typically understood as a consequence of the critiques of logical positivism, Quine’s naturalization of ontology, Kripke’s Naming and Necessity, clarifications of modal notions in logic, and the theoretical exploitation of possible worlds. However, this explanation overlooks the work of metaphysicians at the height of positivism and linguisticism that affected metaphysics of the late twentieth century. Donald C. Williams is one such philosopher. In this paper I explain (...) how Williams’s fundamental ontology and philosophy of time influenced in part the early formation of David Lewis’s metaphysics. Thus, Williams played an important role in the revival of analytic metaphysics. (shrink)

At the core of Kant’s Critique of Pure Reason was a decisive break with certain fundamental Cartesian assumptions or claims about consciousness and self-consciousness, claims that have nonetheless remained perennially tempting, from a phenomenological perspective, independently of any further questions concerning the metaphysics of mind and its place in nature. The core of this philosophical problem has recently been helpfully exposed and insightfully probed in Dan Zahavi’s book, Self and Other: Exploring Subjectivity, Empathy, and Shame. In these remarks I suggest (...) that Zahavi’s view of what he calls ‘The Experiential Self’ defends precisely the sorts of claims to which a Kantian account of consciousness is fundamentally opposed, and while assessing the overall merits of the two contrasting outlooks is no easy matter, I side with the Kantian view. (shrink)

Deontological internalism is the family of views where justification is a positive deontological appraisal of someone's epistemic agency: S is justified, that is, when S is blameless, praiseworthy, or responsible in believing that p. Brian Weatherson discusses very briefly how a plausible principle of ampliative transmission reveals a worry for versions of deontological internalism formulated in terms of epistemic blame. Weatherson denies, however, that similar principles reveal similar worries for other versions. I disagree. In this article, I argue that plausible (...) principles of ampliative transmission reveal a worry for deontological internalism in general. (shrink)

This paper defends a novel account of how to determine the intrinsic value of possible worlds. Section 1 argues that a highly intuitive and widely accepted account leads to undesirable consequences. Section 2 takes the first of two steps towards a novel account by clarifying and defending a view about value-contribution that is based on some of W. D. Ross’ claims about the value of pleasure. Section 3 takes the second step by clarifying and defending a view about value-suppression that (...) is based on Ross’ claims about the interplay between prima-facie duties. Section 4 states and defends the account that I call Rossian Totalism. According to this account, the atoms of intrinsic value within a world only sometimes contribute their intrinsic value to the value of that world. (shrink)

We report the results of four empirical studies designed to investigate the extent to which an epistemic closure principle for knowledge is reflected in folk epistemology. Previous work by Turri (2015a) suggested that our shared epistemic practices may only include a source-relative closure principle—one that applies to perceptual beliefs but not to inferential beliefs. We argue that the results of our studies provide reason for thinking that individuals are making a performance error when their knowledge attributions and denials conflict with (...) the closure principle. When we used research materials that overcome what we think are difficulties with Turri’s original materials, we found that participants did not reject closure. Furthermore, when we presented Turri’s original materials to non-philosophers with expertise in deductive reasoning (viz., professional mathematicians), they endorsed closure for both perceptual and inferential beliefs. Our results suggest that an unrestricted closure principle—one that applies to all beliefs, regardless of their source—provides a better model of folk patterns of knowledge attribution than a source-relative closure principle. (shrink)

In the middle of last century metaphysics was widely criticized, ridiculed, and committed to the flames. During this period a handful of philosophers, against several anti-metaphysical trends, defended metaphysics and articulated novel metaphysical doctrines. Donald C. Williams was one of these philosophers. But while his contributions to metaphysics are well known his defence of metaphysics is not and yet it played a key part in the development and revival of metaphysics. In this paper I present his defence of metaphysics in (...) its historical context. I also show how his defence is relevant in response to recent attacks on metaphysics. (shrink)

This book is the first comprehensive study of the meaning and measure of enforceability. While we have long debated what restraints should govern the conduct of our social life, we have paid relatively little attention to the question of what it means to make a restraint enforceable. Focusing on the enforceability of legal rights but also addressing the enforceability of moral rights and social conventions, Mark Reiff explains how we use punishment and compensation to make restraints operative in the world. (...) After describing the various means by which restraints may be enforced, Reiff explains how the sufficiency of enforcement can be measured, and he presents a unified theory of deterrence, retribution, and compensation that shows how these aspects of enforceability are interconnected. Reiff then applies his theory of enforceability to illuminate a variety of real-world problem situations. (shrink)

I try to return the focus of the philosophy of history to the nature of understanding, with a particular emphasis on Louis Mink’s project of exploring how historical understanding compares to the understanding we find in the natural sciences. On the whole, I come to a conclusion that Mink almost certainly would not have liked: that the understanding offered by history has a very similar epistemic profile to the understanding offered by the sciences, a similarity that stems from the fact (...) that both are concerned with grasping how the objects of their study are structured, or how the various elements of the things they study depend upon and relate to one another. At the same time, however, I claim that historical inquiry naturally puts us in a position to acquire further epistemic goods, including the old-fashioned epistemic good of wisdom, which is plausibly constituted by knowledge of how to live well. This is something the natural sciences cannot offer, and it is part of the reason why history is such an important form of inquiry. (shrink)

Two major lines of argument support the notion that Hildegard of Bingen’s metaphysics is peculiarly gynocentric. Contra the standard commentary on her work, the focus is not on the notion of viriditas; rather, the first line of argument presents a specific delineation of her ontology, demonstrating that it is a graded hierarchy of beings, many of which present feminine aspects of the divine, and all of which establish the metaphysical notion of interpenetrability. The second line of argument specifically contrasts her (...) thought to that of Aquinas and Meister Eckhart, noting areas of similarity and difference. It is concluded that the visionary origins of Hildegard’s work may have to some extent precluded our understanding of it, and that her work merits consideration not only philosophically and theologically but from the standpoint of its early presentation of a gynocentric worldview. (shrink)

This paper presents an attempt to integrate theories of causal processes—of the kind developed by Wesley Salmon and Phil Dowe—into a theory of causal models using Bayesian networks. We suggest that arcs in causal models must correspond to possible causal processes. Moreover, we suggest that when processes are rendered physically impossible by what occurs on distinct paths, the original model must be restricted by removing the relevant arc. These two techniques suffice to explain cases of late preëmption and other cases (...) that have proved problematic for causal models. (shrink)

My argument in this paper is that humility is implied in the concept of teaching, if teaching is construed in a strong sense. Teaching in a strong sense is a view of teaching as linked to students’ embodied experiences (including cognitive and moral-social dimensions), in particular students’ experiences of limitation, whereas a weak sense of teaching refers to teaching as narrowly focused on student cognitive development. In addition to detailing the relation between humility and strong sense teaching, I will also (...) argue that humility is acquired through the practice of teaching. My discussion connects to the growing interest, especially in virtue epistemology discourse, in the idea that teachers should educate for virtues. Drawing upon John Dewey and contemporary virtue epistemology discourse, I discuss humility, paying particular attention to an overlooked aspect of humility that I refer to as the educative dimension of humility. I then connect this concept of humility to the notion of teaching in a strong sense. In the final section, I discuss how humility in teaching is learned in the practice of teaching by listening to students in particular ways. In addition, I make connections between my concept of teaching and the practice of cultivating students’ virtues. I conclude with a critique of common practices of evaluating good teaching, which I situate within the context of international educational policy on teacher evaluation. (shrink)

The claim that ordinary ethical discourse is typically true and that ethical facts are typically knowable seems in tension with the claim that ordinary ethical discourse is about features of reality friendly to a scientific worldview. Cornell Realism attempts to dispel this tension by claiming that ordinary ethical discourse is, in fact, discourse about the same kinds of things that scientific discourse is about: natural properties. We offer two novel arguments in reply. First, we identify a key assumption that we (...) find unlikely to be true. Second, we identify two features of typical natural properties that ethical properties lack. We conclude that Cornell Realism falls short of dispelling the tension between ethical conservativism and ethical naturalism. (shrink)

Within the Anglo-American world, economic liberalism is generally viewed as having only one progenitor—Adam Smith—and one offspring—neoliberalism. But it actually has two. The work of G. W. F. Hegel was also very influential on the development of economic liberalism, at least in the German-speaking world, and the most powerful contemporary instantiation of economic liberalism within that world is not neoliberlaism, but ordoliberalism, although this is generally unknown and certainly unacknowledged outside of Continental Europe. Accordingly, what I am going to be (...) doing in this piece is trying to bring ordoliberalism more directly into the light—I will argue that by comparing and contrasting the views of Smith and Hegel or at least between how Smith and Hegel tend to be currently (mis)understood, we can better understand both the roots and the nature of these two contemporary incarnations of economic liberalism, and the light this sheds, in turn, brings some interesting and important features of these two contemporary theories into view. From Smith, for example, neoliberals took the idea of the invisible hand, although I am going to argue that contemporary advocates of invisible hand theory have largely misconstrued or at the very least overstated the significance of this metaphor. From Hegel, in contrast, ordoliberals took the idea of the civil society, and I will argue that the civil society is a much better metaphor not only for Hegel's but also for Smith's views. Indeed, I will argue that ordoliberalism, not neoliberalism, is a better and more coherent instantiation of economic liberalism than neoliberalism could ever be. (shrink)

Despite the enormity of the financial losses flowing from the 2008 financial crisis and the outrageousness of the conduct that led up to it, almost no individual involved has been prosecuted for criminal conduct, much less actually gone to prison. What this chapter argues is that the failure to punish those in management for their role in this misconduct stems from a misunderstanding of the need to prove that they personally knew of this wrongdoing and harbored an intent to defraud. (...) But not only would negligence be a sufficient legal and moral basis for imposing terms of imprisonment in these cases, mere causal responsibility would also be enough, for causal responsibility has embed in it all we need to find those causally responsible morally responsible too, and once some basis for moral responsibility is established, the imposition of terms of imprisonment is both legally permitted and morally just. (shrink)

A reply to Patrick Stokes' “Between Generalism and Particularism About Conspiracy Theory".

Several prominent contemporary philosophers, including Jürgen Habermas, John Caputo, and Robert Bernasconi, have at times painted a somewhat negative picture of Gadamer as not only an uncritical traditionalist, but also as one whose philosophical project fails to appreciate difference. Against such claims, I argue that Gadamer’s reflections on art exhibit a genuine appreciation for alterity not unrelated to his hermeneutical approach to the other. Thus, by bringing Gadamer’s reflections on our experience of art into conversation with key aspects of his (...) philosophical hermeneutics, we are able to better assess the viability of Gadamer’s contributions to contemporary discussions of difference and alterity. -/- Sections two through six focus on key concepts in Gadamer’s account of art’s dynamic ontology and our experience of art. Such concepts include the play structure of art, hermeneutic identity, tarrying with a work, and contemporaneity. The opening sections provide not only a discussion of these central themes, but they also (1) draw attention to the various ways in which difference and otherness are integral to Gadamer’s account, and (2) utilize relevant musical examples that prepare the reader for a more focused discussion of a Gadamerian approach to free jazz in section seven. By highlighting how Gadamer’s understanding of art possesses a dialogical play structure, is characterized by identity and difference, requires actively engaged spectators and auditors, and is amenable to what many criticize as an unintelligible musical expression, viz. free jazz, Gadamer’s project is shown as other-affirming and open to ambiguity and dynamism. That is, the essential structures and concepts characterizing Gadamer’s reflections on art are likewise central to his overall hermeneutical project, and hence are not rightly described as un-attuned to difference or other-negating. Rather, Gadamer’s philosophical project upholds difference, since it requires a dialogical interplay between self and other that creates the possibility for a transformative experience. (shrink)

This article aims to develop a new account of scientific explanation for computer simulations. To this end, two questions are answered: what is the explanatory relation for computer simulations? And what kind of epistemic gain should be expected? For several reasons tailored to the benefits and needs of computer simulations, these questions are better answered within the unificationist model of scientific explanation. Unlike previous efforts in the literature, I submit that the explanatory relation is between the simulation model and the (...) results of the simulation. I also argue that our epistemic gain goes beyond the unificationist account, encompassing a practical dimension as well. (shrink)

A response to Lee Basham's 'The Need for Accountable Witnesses: A Reply to Dentith'.